Рубрика: Հայոց Լեզու

Քերականություն

1․Մեր դպրոց նման չի ուրիշ դպրոցներին, բայց մեր դպրոցն էլ ունի սահմանափակումներ:Ինձ դուր է գալիս իմ դպրոցը, և իմ սիրելի անկյունը դա գրադարան է որտեղ մենք գնում ենք դասերից հետո և հագիստ խոսում։ ԵՎ ինձ դուր չի գալիս այն, որ մենք դասարանից դասարան ենք տեղափոխվում։

2․ա) ելևէջ, Իջևան, իջնել, վայրէջք, բ) բանբեր, բանակռիվ, բանաստեղծ, բանասեր, գ) սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ
3. Աղվեսը թուղթ գտավ և այդ թուղթը տարավ գայլին։ Թագավորը ժլատ ու աչքածակ մարդ էր, և հրամայեց, որ կարասը իրեն տան: Թագավորը ժլատ ու այքածակ մարդ էր։ Կղզին լճի հարավ  արևելքում էր։ ու լճի հյուսիսային ափից տարբերվում էր թե բուսականությամբ, թե կենդանիներով։ Խեղճ կապիկը պիտի վարժվի նեղլիկ վանդակին ու անընդհատ պիտի փորձի դուրս պրծնել այդտեղից։  Զինվորն իջեցրեց բացովի կամուրջը։ Չորս փոսի վրայով անցնելով՝ տիկինը մոտեցավ կոճղերին։  Կապիկը կես ժամում խժռեց իմ բերած բանանները։ Եվ մեր միջև կարծես թե բարեկամություն հաստատվեց։Որպես խայծ, ես վանդակի մեջ ամենագայթակղիչ բանանը կդնեմ և նրան համոզելու համար տերն առաջինը կմտնի վանդակը։
4.Նա պնդում է, որ եթե մարդը ժամանակի և տարածության միջանցքը մտնի, կհայտնվի նորից նույն տեղում, սակայն ավելի վաղ ժամանակակետում: Դոկտոր Թոռնի ներկայացրած ժամանակի մեքենայի նախագծումն այդ միջանցքը գնտվելու է երկու մետաղե սկավառակի միջև: Նրանցից մեկը լույսի արագությամբ պիտի շարժվի, պտույտ գործի ու նախնական դիրքին դառնա:
5.Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ հյուր էին Ֆրանսիայում։ Այնպես եղավ, որ մի անգամ նրանց տարան մեծ ջրվեժի մո,տ։ Թվումէր սովորական ջրվեժ էր՝ գեղեցիկ ու հնչեղ։ Ջուրը բյուրեղապակե կոթողի նման ընկնում էր ցած։ Հյուրերին առաջարկեցին, որ փորձեն խմել։ Այ քեզ բան․․․ դա ջուր էր, խմելու ջուր․․․ Բեդվինները սքանչացելէին։ Անապատում քանի օր պետք է դեգերել ամենամետ ջրհորին հասնելու համար։ Քանի ժամ պետք է փորել անընդհատ փլչով ավազը, մինչև որ փոսի հատակին ջրիկ ցեխ հայտնվի։Անապատում ջուրը ոսկով են գնահատում։ Նրա ամենափոքր կաթիլներիցանգամ հողի վրա վառվումենզմրուխտ կայծերը։ Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայի մարդիկ շտապում են նայելու այդ տեղը։ Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր առաջգնալ, որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպես է աճում։  Իսկ այստեղ Փարիզում, այդ հրածք հեղուկն այնպես առատությամբ է թափվում, ասես հանկարծակի պատռվել է տկճորը, որի մեջ ամբողջ աշխարհի ջրի պաշարն է պահվում։ Ֆրանսիացի հյուրընկալը խնդրեց առաջգնալ։ Բայց բեդվիններն ուղղակի չէին կարողանում այնտեղից հեռանալ։ Հրաշք էր, և նրանք երկյուղածությամբ դիտում էին։
6.Եթե ես ստանայ ժամանակի մեքենա ես շատ կվախենայ գնալ ժամանակով հետ կամել առաջ որովհետև ես կարող եմ փոխել ժամանակը և փչացնել նրան դա շատ հեշտ է անել։ Ինձի թվում է ես 0կարող էյ գնալ մի երեք ամիս առաջ, որպեհզի տեսնել ինչ կարող է փոխվել և շատ զգույշ լինել։
7․Անգույն-դժգույն, անբախտ-դժբախտ, անգետ-տգետ, անշնորհք-ապաշնորհք, անարդյունք-ապարդյուն, անօրեն-տնօրեն, անձև-տձև:
8․Ինքն իրենից գոհ – ինքնագոհ, իրեն հավանող – ինքնահավան, իր կյանքի պատմությունը – ինքնակենսագրություն, ինքն իրեն կրթելը – ինքնակիրթ, իրեն ժխտելը – ինքնաժխտում, իրեն սիրելը – ինքնասիրահարված, իրեն կառավարելը — ինքնակառավարել:
9. սև արծիվն ու ածակ աղվեսը խաղաղ էին ապրում: խորամանկ գյուղացին հեշտ բռնեց տխմար թզուկին: մարդիկ խորհելուց նահանջում են անդուր գործից:
10.Ծովը խաղաղ էր քնած երեխայի նման։Արևը դեռ չէր ծագել․ և վաղորդայնի լռության մեջ ինչ-որ խորհուրդ կար։Ես նստած նայում էյ այս ծովին։Թվում էր․ թե ամբողջ աշխարհն է խաղաղ քնած։Բայց մի մարդ միայնակ նստած էր ծովափի խոնավ ավազին։Ի՞նչն էր այդքան վաղ ծովափ բերել նրան։Ես ուզում էյ մոտենալ և հարցնել բայց ես չհամարձակվեց դա անել։Եվ ես որոշեցի հետևել նրան ես նայում էյ նրան և զրմանում ինչ քան հանգիստ էր նա և ծովը։Ինձ թված թե ինքը իրական չէ։Բայց մի պահ ինքը հելավ և գնաց նայելով նրան ես մտածեցի։Իսկ իրոք կարող է լինել ամենիչ այդ քան հանգիստ։
11․»Արի» իմ մոտ զինվոր։Ես զգում եմ ինձ «արի» որովհետև ես պաշպանեցի իմ հայրենիքը։ Իմ մայրիկը իմ «սերնե»։ Ես «սիրահարվեցի» նրա վրա։ Այս ինչ հոտ է գալիս։Ես զգում եմ հաղթանակին «հոտը»։Ես գտել եմ մեծ «հոր» այս տեղ։Այս ինչ «հոր» էր փոր էլ իմ ընկերը։
12.Եթե ես ունենայ ժամանակի մեքենա ես կգնայ ապագա և կդիտեյ ինձի ապագայաում և կտեսնեյ ինչ է փոխվել։ Բայց ես կարող եմ հեշտ փոխել ժամանակը դրա պադճառով ես չեյ օգտագործելու ժամանակի մեքենա։
13.1. Ինչո՞ւ էր այդքան «տգեղ» քանդակ առել։ Անքաղաքավարի էր խոսում ընկերների հետ։Շատ անճաշակ դեմք ունի։(Անքաղաքավարի,տգեղ անճաշակ, անարվեստ)2.մեր նոր ընկերուհուն Նազելի անվանել։Եվ սրան էլ իմաստուն են համարել։ (Անվանել,համարել)3․Ինչ ասում էին․սուս փուս «անում էր»։Իմ գործը վերջացրեցի․ կարո՞ղ եմ հեռանալ։Որաշումը որ չիրագործի, չի հանգստանա։(Վերջացնել,անել,իրագործել)4.Բազում հարցերին մի ձևով էր պատասխանում․լուռ մնալով։Դեռ համբերում եմ, որ տեսնեմ, թե մինչև երբ է չարություն անելու։Արձագանքները վերջացան։(Լուռ մնալ,համբերել,վերջանանալ)5․Ափսեները տեղավորեց պահարանը։Եկավ ու իր օրենքները հաստատեց։Ջեռքի գիրքը մի կերպ խցկեց լիքը լցրած պայուսկն ու դուրս եկավ։ (Սեղավորել,հաստատել,խցկել,ձևացնել)
16․Ա․ հեռագիր – հեռագրեր, արոտավայր – արոտավայրեր, լրագիր – լրագրեր, ծառաբուն – ծառաբներ, մրգաջուր – մրգաջրեր, մրջնաբույն – մրջնաբներ, ծաղկեփունջ – ծաղկեփնջեր, միջնապատ – միջնապատեր։Բ․ Մեծատուն – մեծատներ, զինակիր – զինակրեր, ժամացույց – ժամացույցներ, կողմնացույց – կողմնացույցեր, երգահան – երգահաններ, քարհատ – քարհատներ, պատմագիր – պատմագրեր, քանդակագործ – քանդակագործներ։
17․ Ուշադրություն դարձրու, թե ը կամ ն մասնիկը բառին ի՞նչ օրինաչափությամբ է ավելանում։
Գործը վաղվան մի թող։ Գործնէ անմահ։ Գործն անմահ է։Ավելի քան հարյուր տարի նավը մնաց ծովի հատակին։ Նավն ավելի քան հարյուր տարի սուզված մնաց։Ուսումնասիրում էր իրենց գյուղի բույսերը ։ Իրենց գյուղի բույսերն էր ուսումնասիրում։Սիրտը գործում էր օր ու գիշեր։ Սիրտն օր ու գիշեր գործում էր։Հետքերը տանում էին անտառ։ Հետքերն անտառ էին տանում։Աղեղնավորը ներկաներին սպառնում էր ու գոռգորում։ Աղեղնավորն սպառնում էչ ներկաներին ու գոռգոռում։Աղջիկը հավանաբար շտապում էր։ Աղջիկն շտապում էր հավանաբար։Գինին կարասներում էին պահում։ Գինին էին պահում կարասներում։Տղան ցանկապատի վարյոց թռավ։ Տղան էր ցանկապատի վրայից թռչողը։Ինչպես հասկացա, ն դրվում էր այն ժամանակ երբ ենթակայից հետո գալիս էր ստորոգյալը։ Բայց կար նաև դեպք, որտեղ երբ բառը սկսվում է ձայնավորով, ապա նրա նախորդ բառի վերջում պետք է դնենք ն, որպեսզի ավելի գեղեցիկ կարդացվի։ Մի դեպք էլ կար, երբ գործողությունը կատարում է գոյականը և շեշտը դրված է հենց գոյականի վրա և այն գտնվում է նախադասության սկզբում, ապա այն գրվում է ը-ով։
18. Հետևություններից ո՞րն է համապատասխանում տեքստին։ Ընտրությունդ պատճառաբանիր։ Կարող ես այլ հետևություն անել։Արագիլին հարցրին․-Իմաստուն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մեկ ոտքի վրա կանգնում։Պատասխանեց․-Որպեսզի գոնե մի քիչ թեթևացնեմ աշխարհի բեռը։Հետևություն։ա) Մարդիկ մեծամիտ են ու շատ կարևորում են իրենց։ Նրանց թվում է, թե իրենք են տանում աշխարհի հոգսը, և իրենցից է կախված, թե աշխարհն ինչպես է ապրում։բ) Կա մարդ, որ այնքան բարի է, որ աշխարհն ու մարդկանց ներողություն չտալու համար պատրաստ է մեկ ոտքի վրա ապրելու։ Իր կյանքը կդժվարացնի, միայն թե ուրիշների համար հեշտ լինի։գ) Ծույլ մարդիկ իրենց բան ու գործը թողաց, ամբողջ օրը կարծես աշխարհի հոգսն են հոգում։դ) Կան պարծենկոտ մարդիկ, որոնք իրենց ամենասովորական արարքները շատ են կարևորում ու դրանք վեհ գաղափարներով բացատրում։ե) Բոլոր մարդիկ պետք է մեկ ոտք ունենան, որ երկրի բեռը թեթև լինի։զ) Մարդիկ պետք է հարգեն դիմացիների սովորությունները և դրանց վերաբերվող ավելորդ հարցեր չտան, թե չէ երբեմն շատ անհեթեթ պատասխաններ կլսեն։ Ամեն ինչ չէ, որ բացատրելի է։է) Մարդիկ այնքան եսասեր ու շահամոլ են, որ երբեք, մի թռչունի չափ անգամ չեն մտածի իրենց երկրի մասին։Ես ինչպես հասկացա, արագիլը մեկ ոտքը բարձրացնում է, որպեսզի երկրի հոգսը թեթևացնի։ Բայց համաձայն չեմ, որ պետք է ամեն մարդ մեկ ոտք ունենա, որ աշխարի հոգսը թեթևանա, մենք ունենք այդ ոտքերը և պետք է օգտագործենք։ Բայց բեռ ասելով ես կարող եմ ասել, որ դա աղբն է, այո բեռը աղբն է, որը մարդիկ աշխարհով մեկ տարածում են և դա է մեծ բեռը աշխարհի համար։
19․ Տրված բարդ բառերի առաջին մասը փոխելով՝ նոր բարդ բառեր ստացիր և բոլոր բառերը բացատրիր։Ոսկեշար — ոսկեգույն, բազմազբաղ — բազմազան, բազկատարած — բազկաթոռ, գնդացիր — գնդակ, ստրկահոգի — ստրկական, սիրահոժար — սիրահարված, մեղմանվագ — մեղմօրոր, սառցալեռ — սառցաբեկոր, բանաձև — բանասեր, գաղտագողի — գաղտնի։
20. Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:Օրինակ՝ Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: – Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:
Հայոց աշխարհում, Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշալի ու անձեռակերտ կոթող կա: Դա Արարատն է՝ երկնասլաց, մեկուսի լեռների զանգված՝ կոնի նմանվող զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են: Մասսի ժայռապատգագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սսի գագաթի մասը նույնպես քարածածկ է: Լանջերը կտրտված են ճառագայթաձև ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտառատ արոտները ու թփուտներ կան, ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի:Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելյան լանջի խորխորատը, հայտնի Մասյաց վիհ անունով, որ գագաթնամերձ մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:
21.
Գտածոն յոթանասուն միլիոն տարվա հնություն ուներ։
Միայն տասը ամիս հետո տուփը կարելի է բացել։
Փոքրիկ հովիվը երեսուն-երեսունհինգ գառ էր պահում։
Մի օր երեքը գայլի բաժին դարձավ։ Հիսուներկու շենքից տասներեքը կառուցվել է։ Տասներկու օր մնաց քարանձավում․ մինչև որ անձքվի մուտքը բացեց։
Բացատում րնկույցի չորս ծառ կա։ Միայն մի քաղաքում են խոսում։
23.
Մի վարժապետ ի՜են մեծարելու հատուկ ծեսեր էր նշակել սաների համար։ Օրինակ ՝ երբ փռշտում էր․ երեծաները ոտքի էին ելնում ու․ ամեն վանկի վրա ծափ զարկելով․ միաբերան վանկարկում․-Առող-ջու-թյուն,վար-ժա-պե՜տ․․․
Մի անգամ այս վարժապետը պարանը փաթաթեց մեջքին ու իջավ ջրհորը․ որ ծարավ երեխաների համար ջուր հանի։ Պատրանն էլ երեխաներին էին բռնել։ Հանկարծ նա փռշտաց։Երեխաները տեղնուտեղը բաց թո-Ա-ռող-ջու-թյուն,վար-ժա-պե՜տ․․․
Վարժապետը չհասցրեց շնորհակալություն հայտնել։
Ժամանակին մի վարժապետ կար։Վարժապետը շատ էր սիրում, որ մարդիկ իրեն մեծարեն։Մի անգամ  վարժապետը երեխաներին քաղաքից դուրս էչ տարել։ Շուտով ջրհորի սառն օդն ու պատերի թացությունը վարժապետի քիթը մտան։ Մի խարխուլ ջրհոր գտան։Վարժապետը պարանը փաթաթեց մեջքին ու իջավ ջրհորը․ որ ծարավ երեխաների համար ջուր հանի։ Հանկարծ պրանի ծայրն աստիճանաբար բաց ին թողնում։Վարջապետը փռշտաց։Երեխաները տեղնուտեղը բաց թո-Ա-ռող-ջու-թյուն,վար-ժա-պե՜տ․․․
Վարժապետը չհասցրեց շնորհակալություն հայտնել։
24.
Իմ բակը շատ հանգիստ բակ է։ Ես առաջ շատ եյ սիրում խախալ բակում, բայց ինչքան ես մեծանում եյ այդքան էլ քիչ եյ գնում բակ։ Հիմա ես չգիտեմ ինչ են անում իմ բակի ըկերները, բայց ես մինչև հիմա ունեմ այն ինչ կարելի է հիշել։
25.
Երբ երգի ձայնը գլուխն էր գցում։(երգել — ե՛րբ)
Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար վաղենալուց։ (վախենալ — ին-չի՛ց)
Կենսախինդ մարդիկ վախենում են տխուր երևալ: (լուրջ, տխուր կամ ծանր երևալ — ինչի՞ց)
Ու Մոսկվա գնալուց առաջ մի երկու օրով ման է գալիս հարազատ վայրերում։(գնալ — ինչր՛ց)
Մեղր լցնելուց մի կաթիլ գետին թափեց։ (լցնել — ե՞րբ)
27.
Անարվեստ, անդեմ, անդուռ,անիվ, անսիրտ, անահ անուշ, անմահ, անուն, դժոխք,դժգոհ, դժբախտ,դժնի, դժկամ, ապագա,ապարդյուն, ապերախտ,ապուր,ապաշնորհ,ապուշ,ապտակ,տարի,տկար,տհաճ,տպել,տգեղ,տխուր,չամիչ,չտես,չկամ,չարիք։
29․
Արքայի դեմքը տեսնելու համար էր այդչափ երկար ժամփան կտրել։ Երեխաներն իրենց համար պար էին գալիս, ապա՝ շուռ գալիս, իրենք իրենց ծախ տալիս ու զվարթ, աշխարհքով մեկ լինում։ Լուսանում է․ սարի ետևից դուրս է գալիս արեգակը։ Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած ցրույց էինք անում։<Թե ուզում եք, որ չմեռնեմ, — ասում է արքան,- գնացեք ու անմահական ջուրը բերեք, որ ըմպեմ ու վեր կենամ տեղիցս>։
31.
Արտաքուստ հանգսիտ ու խաղաղ սպասում էր։ Միայն մերթ ընդ մերթ ժամացույցին նետած հայացքներն էին մատնում, որ շտապում է։ Վերջապես ավտոբուսը եկավ, մոտեցավ, ուզում էր բարձրանալ, բայց սևեռուն ինչ որ հայացք նրան ստիպեց շրջվել։ Երբ նա շրջվեց, տեսավ մի ծեր կնոջ, ով այլայլված հայացքով նայում էր նրան։ Տղամարդը մի հարազատ հայացք նկատեց կնոջից, նա հիշեց իր պատանեկան ժամանակները, նրա աչքերը նման էին իր մոր աչքերին։ Հանկարծ տղան հուզվեց և փորձեց օգնել այդ կնոջը։ Կինը հաշմանդամ էր և նա սայլակի վրա էր։ Տղան հիշեց, որ երբ նա ութ տարեկան էր, մայրը անհասկանալի պատճառով տնից հեռացավ։ Նա օգնեց կնոջը և տվեց մոր անունը։ Մոր աչքերը լցվեցին, նա հիշեց տղային։ Հանկարծ մոտեցան երկու երիտասարդներ և ասացին ծեր կնոջը։
-Մայրիկ, իսկ երբ է շարժվելու ավտոբուսը․
Տղան հասկացավ, որ մայրն արդեն ուրիշ ընտանիք ունի, նրա անուշադարության պատճառով։
32.
Եթե նա ասի ճշմարտությունը, ապա նրան կսպանեն
Քանի որ ուսուցիչը բացակայում է, հետևաբար մաթեմատիկա չենք անի
Որովհետև նա նրան դուր չէր գալիս, ուստի նա չամուսնացավ
Քանզի մեր այգին գտնվում է արևի ճառագայթների տակ, ուրեմն մրգերն ավելի հասուն կլինեն։
33.
Եթե վագոնավարն ուրիշ ուղիներ չփնտրի, տրամվայը ուրիշ գծերից դուրս չի գա։
Այդ ուղտերին չեք տեսնի, եթե կենդանաբանակ այգի չգնաք։
Եթե փղի վրա չհարձակվեք, նա էլ ժանիքը գործի չի դնի։
Փիղը վերից վար չի ջրում իրեն, երբ շոգ չի լինում։
Եթե սագը չի սուզվում է, ուրեմն անչրև չի գալու։ Իսկ եթե մի ոտքի վրա չի կանգնում ու գլուխը չի թաքցնում թևի տակ, սաստիկ ցուրտ չի լինելու։ Երբ սագերը դեպի հարավ չեն չվում, ուրեմն ձմեռը մոտ չէ։
Հողի մեջ որ փոս չգտնեն, բույն չեն սարքի։
34.
ա) Մեր պարտեզում վարդի թուփ է աճում։ -բ) Մեր պարտեզում վարդի թուփ ենք աճեցնում։
ա) Ջերմասեր բազմաթիվ բույսեր ու կենդանիներ ոչնչացան ու անհետացան — բ) Ցուրտը բազմաթիվ ջերմասեր բույսեր ոչնչացրեց ու անհետացրեց։
ա) Գարնանը ձյունը հալվում է ու գոլորշիանում — բ) Գարնանը արևը ձյունը հալեցնում ու գոլորշիացնում է
Սա այսպես է գրվում, քանի որ փոխվում է ենթական, այդ գործողությունը ոչ թե նրանք են անում, այլ արդեն մեկ այլ ենթակա։
35.
Վկայել ապագան
Հավատալ Աստծուն
Հավատացնել սուտը
36.
ԱՄՆ-ի Նյու Ջերսի նահանգում մի փոքրիկ քաղաք կա։ Արդեն հարյուր տարի է, ինչ այնտեղ կիրակի օրը հայտարարված է լռության օր։ Այդ օրը տրանսպորտի երթևեկությունն արգելված է։ Թերթերն առաքվում են հեծանիվներով։ Փողոցները ծանր, թուջե շղթաներով ցանկապատվում են ու փականքով փակվում։
38.
Թիռ — թիթեռ, թռվռալ, թռչկոտել
Բառ — բառիմաստ, բառակապակություն, բառարան
Գիր — գրել, գրաբար, գրիչ
Մուռ — մուրալ, մուրացկան, մուր
39.
Մտահոգ որդիներն անհանգստանում էին։
Դավաճան ընկերդ արդեն գնացել է։
Անվախ արշավախումբը վերդարձավ լեռներից։
Քո հիասքանչ երգը գրավեց մարդկանց։
40.
Այդ նամակը կարդալիս նա գունատվեց։
Ամբողջ երեկո կարդալուց հոգնաց՝ դուրս եկավ զբոսնելու։
Այդ տունը կառուցելիս սպասում էր որդու վերադարձին։
Չգիտես ինչու վախենում էր իր վերջին կամուրջը մինչև վերջ կառուցելուց։
Ականջները խշշում էին ամբողջ օրն այդ աղմուկը լսելուց։
Իրիկնադեմին տուն դառնալիս մի անգամ էլ հիշեց խոստումը։
Վիրավորվել էր ընկերոջ՝ առանց պատճառը հետ վերադառնալուց։
Վրա-վրա հիվանդանալիս նիհարել էր։ Հիվանդանալուց միշտ էլ նիհարում է։

41.

Քերիչ — իչ

Գրիչ — իչ

Կապիչ — իչ

Քամիչ — իչ

Թակիչ — իչ

Ըմելիք — իք

Բացիչ — իչ

Գործիք — իք

Խաղալիք — իք

Ուտելիք — իք

Խմելիք — իք

Հագուստ — ուստ

Ձգիչ — իչ

Փակիչ — իչ 

Խթացուցիչ — ուցիչ

Փաթաթիչ -իչ

Ճոճանակ — անակ

Գանձել — ?

Զսպանակ — անակ

Սղիչ — իչ

Ջնջիչ — իչ

Ծածկիչ — իչ

Կապիչ — իչ 

Օրորան — ան?

42.

Հանում եմ — 4-րդ, 5-րդ, 6-րդ, 8-րդ, 10-րդ և 12-րդ նախադասությունները։

ա) Վազել — վազեցնել, պարել — պարացնել, աշխատել — աշխատացնել, ուտել — ուտեցնել, կարմրել — կարմրեցնել, սովորել — սովորեցնել, խմել — խմեցնել, շփոթել — շփոթեցնել, լռել — լռեցնել, վստահել — վստահեցնել, հագենալ — հագեցնել, մոտենալ — մոտեցնել, մերձենալ — մերձացնել։

բ) շանը վազեցնել, տղային պարացնել, մարդկանց աշպատացնել, երեխային ուտեցնել, պատերը կարմրեցնել, աշախկերտներին սոորեցնել, գործնկերներին խմեցնել, ճամբորդին շփոթեցնել, երեխաներին լռեցնել, հիվանդին վստահեցնել, սովածներին հագեցնել, սեղանը մոտեցնել, իրար մերձացնել։ 

44.

Բառագետ, վիրահատություն, միաբանել, սևամազ, մանրամասն, սրբագիր, մազագանգուր, փայտաբարձ, մթնագիշեր, դյուրաբեկ, մրրկաբաշ, որմնագիր։

45․ սա ասում ենք ոչ կենդանի առարկայի մասին, դա ասում ենք գործողթյունների մասին, իսկ նա ասում ենք կենդանի էակների մաիսն։

46․

Ա 

Որպիսին -> Ինչպիսին

Որպիսի -> Ինրպիսի

Բ

Որպեսզի -> պետք է 

Որպեսզի -> ուզում էր 

Նա շուտ գանց տուն, որպեսզի հասցներ անել դասերը։

Ամեն ինչ թողեց ու վազեց, որպեսզի փրկի ընկերոչը

Գլխին գլխարկ էր դրել, որպեսզի շատ էրեսը չերեվա։

Այստեղ այնպիսի բաներ կան, որպիսին աշխարը դեռ չի տեսել։

Այնպիսի գեղեցկություն տեսա, որպիսին դեռ կյանքում չէի տեսել, ու երևէի էլ չտեսնեմել։

  • Օ այս ինչ համեղ էր, ինչպիսի հոտ, որպիսի բուրմունք․․․

47.

ա) խոցված, նեղացած

բ) Հմայել, սեփականել

գ) կառուցել, կասեցնել, շինել

48․

Ընկնել փոսը։

Ընկած լինել գետնին։

49․

Ձկնորսի ցանցը մի ձկնին ընկավ, այնել ոչ թե հասարակ այլ մի ոսկե ձկնիկ գլխինել թագ։

Նայում էի ծովի ալիքներին, և կարծես ալիքների մեջ լսում էի մի երգ, որի պատճառով աչքերս սկսեցին փակվել, և ինձ զգում էի ասես կրկին երեխա լինեի մորս գրկում։

Նավից ապշախար հատևում էին իրենց համար հանգիստ ապռող հնդկացիներին, և ծիծաղում էին ու ծաղրում, ոնցոր կենդանուն վանդակի մեջ։

Ամբողջ որը շրջելուց հետո հասանք ֆառաոնի դղյակին, և այնտեղ տեսանք այն, ինչ ոչմեկ չեր սպասի։

50.Գահընկեց-գահից ընկնել 

իշխանազուն- իշխանի որդի 

արևազուն-արևից ծնված

արյունարբու-արյուն խմող

Արքայանիստ- թագավորի գահ

դյուրաբեկ-հեշտ կոտրվող

գավաթակից-բաժակի ընկեր

Դրկից-հարևան

51․

Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը, Քեոպսի բուրգն է։

Մեքսիկայում տարածբում է ֆուտբոլի մի նոր տեսակ։

Ամազոնի ավազանում մի հետաքրքիր ծառ է աճում։

Նորվեգիաացի հայտնի ճանապարհորդ, հետազոտող ու գրող Թուր Հեյերդալը նորից ուղևորվեց Զատիկի կղզին։ Այս անգամ նրան ճանապարհորդության են հանել քարե հսկայական քանդակները, որոնք տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել։ Ովքեր են դրանց հեղինակները, ինչպե՜ս են դրանք մի քանի կիլոմետր հեռու գտնվող քարհանքից հասցվել այդտեղ։ Քսան տոննանոց արձաննեևը, կանգնած են ուղահայաց դիրքւվ։ 

Նրա վրանը լիքնե էր թխվածքի փշրանքով, դրանից բացի ոչինչ չեր ուտում։

Հրազատները հաջողություն մաղթելու փոխարեն մի անգամ էլ լա՜վ դնգստեցին Փղիկին: 

Հնագետներին մի քանի ամիս է պետք իրենց գործն անելու համար։

Անապատում քամու էնէրգիան կարելի է օգտագործել տնտեսական նպատակներում։

53․ Թիվ ցույց տվող բառերը գտիր։ Առարկա ցույց տվող բառերը ո՞ր դեպքում են հոգնակի ձևով գործածվում նրանց հետ։

Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա մասնակցեց։

Մասնակից հարյուր իննսունվեց երեխաները նույն երգը երգեցին։

Երբեմն սառնամանիքների ժամանակ, երկնքում երկու կամ երեք արև է երևում։ Մի անգամ 1868 թ․ ապրիլի իննին, ուրալյան երկնքում միաժամանակ ութ արև երևաց։ Մեկն իսկական էր, մնացած ութ արևները կեղծ էին։

Երբ գործողությունը հոգնակի թվով է կազմած, ապա գոյականն էլ է այդպես կազմվում։

55․ Նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ շաղկապական բառով միացրու, անհրաժեշտ դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություններ արա։

Գառնուկը ջրհորում ինչ որ մի բան տեսավ։ Դա տեսնելիս դաշտում կփախչեր։

Պապն այդ օրը ինչ որ բան էր պատմում, աղջիկը դա վաղուց էր ուզում իմանալ։

Պայմանը սա էր, որ Գիքորը պիտի տուն մաքրեր, ամաններ լվանալ, ոտնամաններ սրբեր։

Քերականության մասին մի բան եմ լսել, որ բոլոր արվեստների հիմքն է։

Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել, որովհետև Եգիպտոսի տեղը չգիտի։

Ամեն գարնան երկու հակառակորդների հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր, քանի որ ձմռան պարապությունից ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանք ավելի կատաղի էին դառնում։

Առարակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան, որտեղ նավաշինարարները սկսեցին նրան ծաղրել և բարկացնել։

Ծարավ այծը մոտեցավ ջրհորին, որտեղ աղվեսն էր նստավծ։

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր, որը զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ։

Պատանին գնաց մի ալեհեր մարդու մոտ, որպեսզի հարցնի ճանապարհի մասին։

Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան, որ քերականություն սովորի։

56․ Նախադասությանը ինչպե՞ս, ի՞նչ ձևով, ինչքան հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակություններ ավելացրու։

Հանգստացած թագավորը արագ  նստեց։

Հանդարտված առյուծները հպարտ կանգնեցին նրա գահավորականի մոտ։

Հիավանդ մարդը զզվելով դեղ խմեց։

59.«Մրջյունը մի Ժամանակ մարդ է լինում և զբաղվում է հա ցահաաիկ մ շա կե լո վ 

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ է և զբաղվում է հացահատիկ մշակելով: Բայց նա չբավարարվեց իր աշխատանքի պտուղներով. նախանձում է և գողություն է  անում: Այդ ագահության պատճառով Զեվսը զայրացավ և նրան միջատ դարձրեց: Բայց նոր կերպարանքի մեջ է նա բնույթը չփոխեց ու մնաց դաշտերում ու կալերու մ վազվզող, ցորենի ու գարու պաշար հավաքող: 

62․

Կանգնած էի կապիկների վանդակի մոտ և շոյում էի ձագուկներին։

Ձագուկները վանդակի արանքից շոյում էին տասը րոպե։

Կապիկները վանդակի մոտ կանգնած՝ շոյում էին փրչոտ ձագուկներին։

Տասը րոպե Բիլը կանգնած էի կապիկների վանդակի մոտ։

Բիլը անհանբեր էր և շտապողական, բայց շոյում էր ձագուկներին։

63.

Ա. Առաջին մոլորակի վրա մի թագավոր էր ապրում: Ծիրանիով և կնգումի մորթիով պճնված՝ նա բազմել էր շատ հասարակ, բայց այնուամենայնիվ փառահեղ իր գահին:  

  •  Ահա և հպատակը,— բացականչեց թագավորը՝ տեսնելով Փոքրիկ իշխանին:

«Այդ ինչպե՞ս ճանաչեց,-անցավ Փոքրիկ իշխանի մտքով,- չէ՞ որ ինձ առաջին անգամ է տեսնում»: Փոքրիկ իշխանը մտածում էր.«Այսքան բարձր սարից այս ամբողջ մոլորակը և նրա վրայի մարդկանց կտեսնեմ»: Բայց նա ասեղի նման բարակ ու սուր ժայռեր տեսավ միայն: «Ինչ տարօրինակ մոլորակ է, մտածեց Փոքրիկ իշխանը,- բոլորովին չոր է և աղի, ամբողջովին պատած է ասեղներով»: Բ. «Բոլորը բնության օրենքներին են ենթարկվում, նույնիսկ երբ նրան են հակադրվում, նրա հետ են գործում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ցանկանում են նրա դեմ գործել»,- ասել է Գյոթեն: Գյոթեն գրել է, «Բնության պսակը սերն է: Միայն սիրո միջոցով են մոտենում նրան»: Գ. Շվեյցարական Ալպերում ճանապարհորդներին ծաղիկները չքաղելու կոչ են անում: Այդ կոչերն արված են՝ ազգային հոգեբանությունը հաշվի առնելով: Ֆրանսերեն մակագրությունն ասում է «Ծաղիկներով հիացե՛ք, բայց մի՛ սպանեք նրանց»: Կոչն անգլերեն հնչում է որպես քաղաքավարի խնդրանք. «Խնդրում ենք ծաղիկները մի՛ քաղեք»: Գերմաներեն արգելքը կտրուկ է .«Մի՛ քաղեք ծաղիկները»:

64.

Հազարամյակներ առաջ մարդիկ չգիտեին, թե ի՛նչ է փողը, պարզապես զանազան առարկաներ էին փոխանակում միմյանց հետ: Բրուտները խեցե ամաններ ու սափորներ էին տալիս, դարբինները՝ դանակներ, կացիններ ու նետերի ծայրապանակներ, երկրագործները՝ հացահատիկ, յուղ, գինի, անասնապահները՝ միս, բուրդ, կաշի, հաղթանակած մարտիկներն էլ՝ իրենց գերիները:

Բայց փոխանակություն կատարելը բարդ էր, քանի որ իրերն ու մթերքները տարբեր արժեքներ ունեին: Արժեքը կախված էր նրանից, թե ինչքա՛ն աշխատանք էր ծախսվել այս կամ այն առարկան կամ մթերքը ստանալու համար, կամ դրանք ձեռք բերելու համար ի՛նչ դժվարություններ ու վտանգներ էին հաղթահարվել: Մեկ ոչխարի դիմաց, օրինակ, կարելի էր երկու կացին կամ չորս սափոր կամ էլ մեկ անդրավարտիք ստանալ, իսկ հովազի ժանիքներից ու ճիրաններից պատրաստված ապարանջանի փոխարեն՝ նավակ կամ մի զույգ եզ:

Փոխանակությունը պարզեցնելու համար մարդիկ փորձում էին իբրև փոխանակման միջոց ծառայող ամենահարմար առարկան գտնել: Անասունը, մթերքն ու մորթեղենը, որպես փող, հարմար չէին, որովհետև խնամք էին պահանջում ու շուտ էին փչանում: Մարդիկ աստիճանաբար հասկացել էին, որ փողը ոչ թե ժամանակավոր, այլ մշտական ու հաստատուն պիտի լիներ: Նաև դիմացկուն լիներ, որ ձեռքից ձեռք անցնելիս շուտ չփչանար: Թեթև լիներ, որ կրելը հեշտ լիներ: Իսկ արժեքը և´ եզան ու տան, և՛ նավի ու հողակտորի, և՛ ցանկացած այլ առարկայի արժեքի հետ պիտի համեմատվեր: Ու պիտի բաժանվեր մանր մասերի, որ մանր առարկաների գնումներ էլ կատարվեին։

Դրա հետ նոր պահանջ ծագեց: Հարկավոր էր, որ ամենամանր մասերի բաժանելու ժամանակ էլ փողի ընդհանուր արժեքը չփոքրանար: Օրինակ, եթե մորթին բաժանեին մանր կտորների, կտրոներից ամեն մեկի արժեքն էլ զրո կլիներ, միաժամանակ բոլորինն էլ: Բոլորը, այդ պահանջներին քիչ թե շատ համապատասխանող առաջին փողերից էին խեցիները:

65.

Քնացնել, հաշտեցնել, լռեցնել, , լսեցնել, ճերմակացնել, կարմրացնել, վախեցնել, աշխատացնել, հնչեցնել, պարզեցնել, ցավեցնել, վստահեցնել, ծառայացնել, ապրեցնել:

66.

Արդեն մութն ընկնում էր, ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր։ Գյուղն էլ շատ մոտ էր։ Ուլիկ՛ն ասաց․

  • Գիտեմ, որ քո զոհն եմ, ու վերջը պիտի ուտես ինձ։ Բայց մի խնդրանք ունեմ՝ սրինգդ նվագիր, պարեմ հետո կեր։ Գայլը նվագեց Նա շատ բարձր ու գայլավարի էր նվագում։ Շները լսեցին ու ընկան նրա ետեից։ Փախչելիս գայլը շուռ եկավ դեպի ուլիկը։ Նա ասաց․
  • — Սե՛ղն է ինձ մսագործն՝ ո՛ւր․ երաժիշտն՝ ուր։

Արդեն մութն ընկնում էր, ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր։ Գյուղն էլ շատ մոտ էր։ Նա շատ բարձր ու գայլավարի էր նվագում։ 

67․

Տիրապետել ինչի՞(ն) — Լեզվին,գործիքին,գործին։

Տիրել ի՞նչը․ (ինչի՞ն)․ ո՞ւմ — Երկրին, համակրքչին, գահին։

Դավանել ինչի՞ն — Կրոնին, Երկուքին, կդավանին

68․

Ի՞իչ պատժել, ի՞նչ բան։Հայրը բակում կանգնած․ քթի տակ խորամանկ ժպտալով նրան էր դիմավորում։Նա նայեց հայրիկի վրա և ուրախացավ։Նա մոտեցավ հայրիկի մոտ և իրանք գնացին տուն։ ի՞նչ լավ է, որ ամեն ինչ լավ վերձացավ։

69․ 

Որսորդներին, որ իրենց շների հետ երբ հայտնվեցին։Երբ վախկոտ նապաստակն իր համար թռչկոտում էր անտառի բացատում։(երբ,երբ,որ)

71.Ցուրաքանչյուր նախադասության մեջ ո՜ւմ են ցույց տալիս նա, էնքը {նրանք, էրենք) բառերը (դերանունները): 

Օրինակ ‘Տղայի հայրն իրենով է պարծենում: — Հորը: 

Տղայի հայրը նրանով է պարծենում: — Տղային: 

Տղան ընկերոջ մասին ասում էր, որ տղան  վախենում է օձի լեղվից, մինչդեռ տղան գիտե. որ օձերը յհղվով միայն հոտոտում ու շոշափում են: 

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին,աղջիկը  այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է: 

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին,աղջիկը նրան  այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է: 

Ծերունին տղայի կողքին Ծերունունի մանկությունն էր հիշում: 

Ծ՜երունին տղայի կողքին Ծերունին  մանկությունն էր հիշում: 

Գայլն էրեն հսոէոզում էր, որ էնքը չի վախենում շներից:

Գայլը նրան համոզում էր, որ նա չի վախենում շներից: 

72.Բրիստին Լիսկեիչը փոքրիկ միայնակ առագաստանավով շուրջերկրյա ճանսայայւհորւյություն կատարեց երկիր մոյորա֊ կի ?ուրջր: 

75․

Ա.   Ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից պարզվել է. որ մարդն օրական միջին հաշվով կես ժամ խոսում է: Բ. Մարդն օրական խոսում է միջին հաշվով կես ժամ: Դա պարզվել է ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից։

Ա.  Լեհական Ենջա վեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրո- պայա մ հայտնի է եդակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամսսյույց է ցուցադրված: Բ. Լեհական են* ջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոսյայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված:Ա. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան, որտեղ կարդա մ են ժամացույցների ե նրանց պատմա թյան մասին: Р. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան: Այնտեղ

Ա. Դրանց մեջ Լ նաե արեգակնային մի ժամացույց որը պատրսատվհլ է տասնվեցերորդ դարում: Բ. Դրանց մեջ է նան արեգակնային մի Ժամացույց: Դա պատրաստվել է տասնվեցերորդ դարում:

Ա.   Ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից պարզվել է. որ մարդն օրական միջին հաշվով կես ժամ խոսում է: Բ. Մարդն օրական խոսում է միջին հաշվով կես ժամ: Դա պարզվել է ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից։

Ա.  Լեհական Ենջա վեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրո- պայա մ հայտնի է եդակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամսսյույց է ցուցադրված: Բ. Լեհական են* ջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոսյայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված:Ա. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան, որտեղ կարդա մ են ժամացույցների ե նրանց պատմա թյան մասին: Р. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան: Այնտեղ

Ա. Դրանց մեջ Լ նաե արեգակնային մի ժամացույց որը պատրսատվհլ է տասնվեցերորդ դարում: Բ. Դրանց մեջ է նան արեգակնային մի Ժամացույց: Դա պատրաստվել է տասնվեցերորդ դարում:

ա) Տղային

բ) Ձկան

գ) հոնք

դ) տնօրեն

80․ Հորինիր երկխոսություն

Փողոցի մայթով դեպի իրար, քայլում էին երկու առաջին հայածքից անծանոթ մարդ։ Մոտենալով իրար սկսում են նայել իրար, կարծես արդեն մի տեղ տեսնվել են։ Երբ վերջապես հասնում են իրար երկուսնել կանգնում են։

  • Ինչքան քայլում էի, նայում էի ու աննթհատ մտածում էի որ ձեզ մի տեղ արդեն տեսել եմ։
  • Հա․ — ասում է նա ծիծաղելիս․ — ես էլ էի այդպես մտածում։
Рубрика: Հայոց Լեզու, Գրականություն

Վիլյամ Սարոյան «Հայ մուկը»

Մի Ժամանակ, ասենք թե՝ երեկ չէ առաջին օրը, կար-չկար մի մուկ կար։ Դե, իրականում մկները շատ էին։ Մկները միշտ էլ շատ են լինում։ Եթե ուզես՝ կարող ես հաշվել։

Միայն Նյու Յորք քաղաքում ավելի շատ մուկ կա, քան մարդ, իսկ Նյու Յորքում, երևի լսած կլինես, ինը միլիոն մարդ է ապրում։ Թե՞ Նյու Յորքում յոթ միլիոն էր, Տոկիոյում՝ ինը։

Ինչևէ, Նյու Յորքում ավելի շատ մուկ կա, քան մարդ, բայց անշուշտ նրանց վրա առանձնապես ուշադրություն դարձնող չկա՝ հեռու են աչքից։

Նրանք մի ուրիշ աշխարհում են ապրում։ Իրականում աշխարհը նույնն է, սակայն այնտեղ, ուր մկներն են լինում, աշխարհն ուրիշ է։ Դա մի փոքր աշխարհ է, այնտեղ, ներսում։ Իրերի հետևում։ Տակը։ Ուր ուրիշ ոչ ոք չի ուզում լինել։ Մութ։ Լուռ։ Սառը։ Խաղաղ։

Նյու Յորքում ամեն փողոց իր մկներն ունի։ Ամեն շենք։ Ամեն տուն։ Ոչ ոք երբևէ չի կարողացել հասկանալ, թե որտեղից են նրանք գալիս, իհարկե, բացի գիտնականներից, դե գիտնականներն ամեն ինչ հասկանում են։

Բայց ի՞նչ կարևոր է. թե որտեղից են գալիս մկները։ Կարևորն այն է, թե ինչպես են նրանք կոչում իրենց երեխաներին։

Ո՛չ մենք գիտենք և ո՛չ էլ՝ գիտությունը, բայց մի բան հաստատ է՝ մկները ընտանիք սիրող ժողովուրդ են, մկները բազմաթիվ երեխաներ են ունենում։ Մկների երեխաները բավական արագ են մեծանում ու իրենք էլ են երեխաներ ունենում։ Հենց այսպես էլ շատանում են մկները։ Դեռ հին ժամանակներից են մկները երեխաներ ունենում։ Նրանք հավատում են դրան։ Մկներն այդ մասին իրար չեն ասում։ Մենք, երբ երեխաներ ենք ունենում, չենք անհետանում աշխարհի երեսից։ Մկները նույնպես, երեխաներ են ունենում և, անշուշտ, չեն անհետանում աշխարհի երեսից։ Նրանք սփռված են աշխարհով մեկ ու դեռ մի բան էլ՝ այն կողմ։ Մկները տղա ու աղջիկ են ծնվում, և սա ամենահրաշալի ձևն է։

Որոշ, շատ փոքրիկ բույսեր ու կենդանիներ կան, որ տղա ու աղջիկ չեն լինում։ Նրանցից յուրաքանչյուրը կիսվում է. և այդպես էլ բազմանում են։ Հենց նոր կիսվածն արդեն երկուս է, բայց նրանցից ոչ մեկին դա չի հետաքրքում։ Այս երկու կեսերից ամեն մեկը նորից է կիսվում, այնպես որ արդեն դառնում են չորսը, և արդեն նա էլ այն տղան չէ, ու եթե ուզենաս էլ անուն տալ նրան, գործդ հեշտ չի լինի։

Եկեք ամենաառաջինին Ադամ կոչենք, քանի որ Աստվածաշնչում առաջին մարդ արարածն Ադամն էր։ Շատ լավ, ուրեմն մեր տղան Ադամն էր։ Այսպիսով, երբ նա կիսվեց ու դարձավ երկուսը, առաջին կեսին արդեն Ադամ էինք կոչում, իսկ մյուս կեսին կոչենք Եվա, որովհետև Աստվածաշնչում Եվան երկրորդ մարդ արարածն էր ու նաև կին էր։

Նա շատ էր բարդ։ Մտքեր ուներ գլխում, որոնց մասին երբեք չէր խոսում։ Իսկ Ադամի խելքին ինչ փչեր, դուրս կտար։ Նա ասում էր. «Արի քուն մտնենք, աշխարհի սկիզբն է»։ Շուրջն ամեն ինչ շողարձակում էր, ծառերը, ծաղիկները, ստվերները, խոտը, և անշուշտ Ադամն ուզում էր քուն մտնել ու պարզել. երազում է, թե՝ ոչ։

Ու նա ասում է Եվային. «Արի մի փոքր ու գեղեցիկ քուն մտնենք, Եվա աղջիկ, ու տեսնենք՝ կարթնանանք, թե՝ ոչ։ Թե արթնացանք, ուրեմն երազում ենք, ուրեմն այս ամենը երազ չէ»։

Եվան, ինչպես միշտ, խորհրդավոր ժպտաց՝ իմանալով իր անելիքները, իսկ Ադամը քնեց տաք ստվերում՝ ճիշտ չքնաղ խնձորենու տակ. որն, ի դեպ, ամենևին էլ խնձորենի չէր, այլ ծիրանի։ Գիտնականներն էլ են այդպես հավաստիացնում, այնպես որ, տեսնում եք, երբեմն գիտությունն էլ է անզոր։

Եվ երբ Ադամը քնեց ծիրանու տակ և հասուն ծիրանիների վրա ոսկե թիթեռներ եկան հանգստանալու, ու կանաչ-կարմիր թևերով հեծծահավերը լույսի ցոլքերի մեջ սատանայական պար բռնեցին, Ադամը դեռ անհոգ խռմփացնում էր, Եվան ուղեղի հետևի մասով, որ շատ էր իրենը և ուրիշ ոչ մեկին չէր պատկանում, մտածեց. «Ադամի զարթնելուն պես նրան հասուն ծիրան կտա, իսկ հետո ամեն ինչ կգնա իր հունով, նրանք կլինեն առաջին տղամարդն ու կինը, առաջին ամուսինն ու կինը, առաջին հայրն ու մայրը»։

Եթե Ադամը իմանար, թե ինչ է լինելու հասուն ծիրանն ուտելուց հետո, այդ մասին երկու անգամ կմտածեր։ Բայց չգիտեր, նրա ուղեղի հետևը նման չէր Եվայի ուղեղի հետևին, և նա ընդամենը կերավ ծիրանը, իսկ ԼԱ՞ՎՆ էր այն։

Երբևէ քեզ համար մի լավ ծիրան քաղիր ու կեր, այն ժամանակ կիմանաս, թե որքան լավն էր Ադամի ծիրանը, միգուցե նրա վիշտն էլ հասկանաս։

Գարնան հասուն ծիրանը աշխարհի ամենագեղեցիկ ու նաև ամենահամեղ բաներից մեկն է։

Այնպիսի համ ունի, որ ոչ ոք չի կարող նկարագրել։ Ծիրանի համը զգալու համար պետք է ծիրան ուտես։ Ծիրանն ուրիշ է։

Նման չէ ոչ խնձորի, ոչ տանձի, ոչ դեղձի, ոչ խաղողի, ոչ թզի, ոչ թթի, ոչ ելակի, ոչ բալի, ոչ սեխի, ոչ էլ ուտելու որևէ լավ բանի։

Սրանք բոլորն էլ հրաշալի համ ունեն, բայց ծիրանի համը ո՛չ մեկը չունի։

Մի ուրիշ բան էլ։ Ծիրանի կենտրոնում, երբ ուտես, հրաշալի ողորկ կորիզ կգտնես։ Այս կորիզի կեղևը շատ է կարծր, բայց կեղևի տակ սիրտ կա՝ նշի նման։ Լավ, ուրեմն մուրճ կվերցնես, կկոտրես կորիզն ու ներսում կգտնես սիրտը, և անշուշտ, քանի որ այն նման է նուշի, կդնես բերանդ ու կսկսես ծամել, իսկ հետո,– օ, տղա, մի բան կկատարվի։

Ծիրանի կորիզը դառն է։

Այնքան դառը, որ պիտի թքես։ Ծամելու և կուլ տալու համար դառն է այնքան ժամանակ, քանի դեռ չես դարձել երեսուն։

Բայց մյուս անգամ, երբ ծիրան ուտես, կորիզը չգցես։ Պահիր։ Այն դառն է, որովհետև Ադամի ցավերի մեծ մասն իր մեջ է առել և նույնիսկ այսքան տարի անց՝ դեռ դառն է։

Չկարծես, թե մոռացել եմ նրան, որ տղա կամ աղջիկ չի ու տղամարդու և կնոջ, նաև մկների նման երեխաներ չի ունենում, այլ ինքն է կիսվում։

Բոլորովին էլ չեմ մոռացել:

Սա ճիշտ այն դեպքն է, երբ սկսում ես մեկի հետ խոսել, մոտենում է մի ուրիշն ու ուզում, որ իր հետ խոսես, որովհետև աշխարհում ամեն տղա մի կարգախոս ունի՝ «Ես էլ մարդ եմ»։

Լավ կարգախոս է, և առաջին մարդը, որ ասել է, ինքը՝ Ադամն է եղել։ Դե, հիմա կխոսեմ այն երիտասարդի մասին, որը կիսվել էր։ Որոշել էինք նրան էլ Ադամ կոչել, և երբ նա կիսվել էր, մյուս կեսին, ինչպես շատերն ասում են՝ լավագույն կեսին, որոշել էինք Եվա կոչել՝ ի պատիվ առաջին կնոջ։

Հիմա այն կեսը, որ Ադամն էր, նորից կիսվեց, մյուս կեսը, որ Եվան էր՝ նա էլ կիսվեց, բա հիմա ի՞նչ անուն տանք այս երկու նոր կեսերին։ Լավ, կարող ենք նրանց կոչել Կայեն և Աբել, այդպես էլ կանենք, այսպիսով՝ չորսը։

Իսկ հետո, երբ այս չորսից յուրաքանչյուրը՝ Ադամը, Եվան, Կայենն ու Աբելը կիսվեն, այդ դեպքում իսկական գլխացավանք կդառնա ամեն մի նոր կեսին անուն մտածելը։

Եվ հետո, մինչ այդ ութ ակնթարթ էլ չի անցնի, կկիսվի ութ կեսերից յուրաքանչյուրը, հիմա նրանք տասնվեցն են, ու եթե ուզենաս ամեն մեկին անուն տալ, ստիպված պիտի լինես մասնագետի դիմել, և սա շատ անուն պիտի ունենա մտքում, որովհետև մինչև տասնվեցին անվանելը, նրանք կկիսվեն՝ դառնալով երեսուներկու, հետո՝ վաթսունչորս և այսպես անվերջ։

Դու էլ ես տեսնում, որ հեշտ գործ չի։

Երևի սա է պատճառը, որ մկներն էլ մարդկանց պես իրենց երեխաներին անուն են դնում։

Ամբողջ ժամանակ այնքա՜ն երեխաներ են ծնվում, խեղճ մկներն այդքան անուն որտեղից գտնեն։

Բայց մի բան հաստատ է։ Ծնված յուրաքանչյուր մուկ ծնված մուկ է: Մյուս մկները կարող են իրենց սեփական աչքով տեսնել, որ ծնված յուրաքանչյուր մուկ մուկ է և երկու սեփական աչք ունի։ Ինչպես նաև երկու ականջ, բերան, լեզու, ատամներ, ոտքեր, պոչ և, անշուշտ, յուրաքանչյուր մուկ անձնավորություն է։

Ամեն մուկ ինքը ինքն է։ Նա ուրիշ ոչ մի մուկ չէ։ Նա միշտ ինքն է։

Եվ չկա մի մուկ, որ ասի, թե ինքն այն մուկն է, որ ուրիշ մուկ է։ Նա ինչպես կարող է այդպիսի բան ասել։ Ամեն մուկ միայն ինքն է։ Իսկապես, զարմանալի բան է։ Նրանք այնտեղ են, նրանք բոլորն իրենց սեփական աշխարհում են ապրում և բոլորն էլ մկներ են։

Դե ինչ, մկների կյանքում էլ դեպքեր են պատահում։ Մի մասը՝ լավ։ Մի մասը՝ վատ, նույնիսկ՝ սարսափելի, բայց ինչպիսին էլ որ լինեն, պատահում են և պատահում են ամբողջ ժամանակ։

Վատթարագույն բաները մկները մոռանում են։ Համ էլ ի՞նչ օգուտ այսպիսի բաներ հիշելուց։ Ամենալավ բանը, որ կարող է պատահել մկան կյանքում, ապրելու լավ մութ ու չոր կացարանն է, մկների բազմությունը, շուրջն էլ առատ ուտելիքը բոլորի համար։ Այսպես միասին։

Մկան համար վատ բանը դեմ առ դեմ կատվին հանդիպելն է, նրան տեսնելն ու հոտ քաշելն է և այն վախի զգացումը, որ չի կարող փախչել նրանից։

Վախենալը շատ վատ բան է։ Իսկ մկները միշտ էլ վախեցել են կատուներից։

Իսկ այդ վախի հիմնական պատճառն այն է, որ չգիտես, թե ինչու, մեկ էլ կատվի խելքին մի բան կփչի, կառնի ու կուլ կտա։ Սա աշխարհի ամենավայրենի բաներից է, որ կարող ես մեկին անել, բայց կատուներին միշտ էլ դուր է եկել մուկ բռնելն ու կուլ տալը։

Իրոք որ լավ բան չի, թեև կատուներին դուր է գալիս։ Բայց եկեք հարց տանք՝ ո՞վ է կատուն։

Կատուն՝ միշտ կիսաժպիտ ու լռիկ, իսկ եթե միամտվես ու մի փոքր էլ շրջվես, թաթն առաջ կնետի, քեզ կթռցնի, օդի մեջ այս ու այն կողմ կշպրտի ու հենց որ ընկար՝ ճանկը կգցի։

Կատուն կատու է, մուկ վախեցնող։

Բայց կատվից վախենալուց ավելի վատ բան էլ կա։ Օձի վախն է։ Օձի մեջ մի բան կա, որ այնպես է վախեցնում մկանը, որ խեղճը չի կարողանում շարժվել։ Չի կարողանում փախչել։ Կանգնում է առջևը՝ դողալով իր ողջ խեղճությամբ, իսկ օձն ընդամենը ձգվում է մի փոքր, կուլ տափս մկանն ու նաև վիրավորում նրան։

Մկան համար աշխարհում ամենավատ տղան օձն է։ Իրականում օձը լավ տղա է։ Այնքանով է լավ, որքան մյուս տղաները, բայց մկան համար էնքան էլ հաճելի չէ։

Նախ և առաջ օձն այնքա՜ն արտասովոր տեսք ունի. պես-պես գույներ, այնքան հրաշալի գլուխ՝ խորհրդավոր աչքերով, որ երբ մուկը նայում է աչքերի մեջ՝ կախարդվում է։

Եվ, անշուշտ, օձերը միշտ հենց այնտեղ են, որտեղ մկները։ Այսպես էլ տարիներ շարունակ մկները վախեցել են կատուներից ու սարսափել օձերից։ Մուկն ուղղակի չափից ավելի փոքր է այնպիսի ահազդու տղայի համար, ինչպիսին օձն է։

Ուրեմն, եթե մուկը՝ ծիծաղելով ու իրեն լավ զգալով մի անկյունից մյուսը վազելիս ելնի ուղիղ կարմիր-կանաչ նախշերով օձի առջև, մի բան հաստատ կարող եմ ասել՝ անմիջապես կսառչի ծիծաղը։ Մի բան էլ ասեմ՝ կդադարի նաև վազել։

Ուղղակի կքարանա տեղում, իսկ հետո, իսկ հետո վախից կսկսի դալալ, իսկ հետո, հետո ինչ՝ գեղեցկուհին կուլ կտա, ու մուկը չի էլ հիշի, թե ինչ է կատարվել։

Ահա վերջը, և ինչ կարևոր է, թե ինչ էր անունը։

Այսպիսով, մի ժամանակ կար չկար մի մուկ կար։

Ապրում էր իր սեփական աշխարհում, իր բազմաթիվ եղբայրների ու քույրերի, կես եղբայրների ու կես քույրերի, քառորդ եղբայրների ու քառորդ քույրերի, բազմաթիվ ընկերների ու նաև մի քանի թշնամիների հետ, բայց մի օր մուկ բռնողը բռնեց նրան։ (Մկներն էլ, բոլորի նման, թշնամիներ ունեն։ Հրաշալի մի մուկ կարող է ատել մի ուրիշ հրաշալի մկան, որովհետև ինքն էլ կարող է ՈՒԶԵԼ կամ նախանձել մյուսի մորթու երանգին, որն այնքան էլ թուխ չէ կամ էլ, ասենք, մի փոքր կարմրին է տալիս)։

Այս տղան, որ բռնվել էր, անուն չուներ, բայց անձնավորություն էր: Հպարտ մուկ էր նա։ Երբեմն՝ կոպիտ, իսկ մեկ-մեկ էլ կարող էր նույնիսկ կատաղել։ Թեև անուն չուներ, բայց ՄՅՈՒՍ ՄԿՆԵՐԸ նրա մասին մտածում էին որպես Արտաշի։ Թե ինչու՝ ոչ ոք չգիտեր։ Բայց անունը ճիշտ նրա համար էր։ Լավ, եթե ուզում ես ճշմարտությունն իմանալ, այդ դեպքում իմացիր, Արտաշը նման չէր մյուս մկներին։ Նա հայ մուկ էր։

Բոլոր մկներին մի նպատակով էին բռնել։ Նրանք գազանանոցի օձերի համար էին պետք։ Ամեն երեկո գազանանոցում յուրաքանչյուր օձի մի մուկ էր հասնում, օձերը կենդանի ընթրիք էին նախընտրում։

Օձն իրեն լավ էր զգում, օձավարի, ու աշխարհում էլ ամեն ինչ լավ էր, երբ իր վանդակում դողում ու ծվծվում էր մուկը՝ գութ հայցելով։

Ամեն երեկո լվացված ու հարդարված օձի վանդակում մի բռնված մուկ էին գցում, ու օձը պիտի ընթրեր։

Մկներն այնքան ժամանակ չէին իմանում, թե ինչու են գազանանոցում, մինչև որ շատ էր ուշ լինում։ Ոչ ոք չէր կարող հետ դառնալ ու պատմել մյուսներին։

Եվ, ի վերջո, մի երեկո մեր Արտաշ մկանը գցեցին գազանանոցի ամենագեղեցիկ օձի՝ Ռալֆի վանդակը։ Անշուշտ, սա նրա գիտական անունը չէ, եթե գիտական անունն ես ուզում, ստիպված ես գիտնականներին դիմել։

Ռալֆը չորս ֆիթ երկարություն ուներ, դեղին, կարմիր ու սև նախշեր և, իրոք, իր տեսակի մեջ գազանանոցի ամենաօձ օձերից մեկն էր։ Ամեն երեկո, և այսպես տարին բոլոր, նա զմայլվել էր՝ նայելով դողացող ու գութ հայցող մկներին, իսկ հետո առանց որևէ ամոքիչ բառի, ողջույնի կամ ՀՐԱԺԵՇՏԻ, կամ էլ գնահատանքի որևէ խոսքի, Ռալֆը կերել էր մկներին։

Այդ երեկո էլ, երբ Ռալֆը տեսավ Արտաշին, ժպտաց՝ սպասելով, թե մեր մուկը պիտի դողա, ծվծվա ու գութ հայցի, այնպես, ինչպես, միշտ արել են բոլոր մկները։

Հենց այդ ժամանակ, բոլորովին անսպասելի, Արտաշն ըմբռնեց ամեն ինչ, նա հասկացավ, թե ինչ է կատարվում, թե ինչ է կատարվել այն օրից, երբ բռնվել ու գազանանոց է բերվել, ու նրա ցասումը ելավ ափերից։ Նա վիրավորված էր, այնքան վիրավորված, որ մոռացավ, որ ինքն էլ է մուկ մյուս մկների նման։

Նայեց օձին բացարձակ-մաքուր-հարյուր տոկոսանոց ատելությամբ, ատելությունից էլ ԱՌԱՎԵԼ՝ ցասումով։

Տեսնես օձն ու՞մ տեղն է դրել Արտաշին, իր հիմար ընթրիքին։

Արտաշն ուրիշ ծրագրեր ուներ։ Օրինակ, նրան շատ էր հետաքրքրում բարձրությունը։ Տեսնես բարձրությունն ինչքա՞ն է բարձր։ Մարդու՞ց էլ է բարձր։ Շատ էր ուզում այս ամենը հասկանալ ու էլի՝ վեց թե յոթ բաներ։ Եվ ուրեմն նրան դուր չեկավ օձի ծրագիրը՝ կիսաժպիտ սպասումը, հետո դողը և այդպես մինչև վերջ։

Արտաշն այնպիսի ուժով նետվեց Ռալֆի վրա, որ օձն ապշահար եղավ ու անակնկալից շունչը կտրվեց։

Իսկ հետո Արտաշը մի այնպիսի՜ ուժով ցատկեց, ցատկեց բարձր, շատ բարձր, ինչպես չէր կարող ոչ մի մուկ։

Օձի վրա նետվելուն պես Արտաշը շրջվեց Ռալֆի գլխի կողմը, պրկեց չորս ոտքերն ու թրխկոցով ոստնեց ուղիղ Ռալֆի գլխին։

Այո, դա նվաստացուցիչ էր։ Շըրը՜խկ։

Ո՞վ էր այդ խենթ մուկը։ Թըրը՜խկ։

Իսկ միգուցե նա ամենևին էլ մուկ չէ՞ր։ Շըրը՜խկ։

Միգուցե նա ուղղակի նման է մկա՞ն։ Թըրը՜խկ։

Միգուցե նա օձերի ԻՍԿԱԿԱՆ թշնամին էր և շուտով պիտի ցույց տար, թե ինչպես կարող է աշխարհում ոչնչացնել ցանկացած օձի։ Շըրը՜խկ։

Արտաշը ցատկեց ու նորից իջավ ուղիղ Ռալֆի գլխին, մի անգա՛մ էլ։ Թըրը՜խկ։

Անշուշտ, հիմա միակ բանը, որ կարող էր անցնել Ռալֆի մտքով, լավ ընթրիքն էր։

Շըրը՜խկ։

Դա արդեն բոլորովին հուսահատեցնող էր։ Թըրը՜խկ։

Ռալֆի գլուխն արդեն վնասվել էր։ Շըրը՜խկ։

Եվ ամենավատն այն էր, որ հենց ուզում էր դաոնալ ա վրա պրծնել Արտաշին, չափից ավելի ուշ էր լինում։ Թըրը՜խկ։

Իսկ միգուցե գլուխը մի ուրիշ բանով էր ջարդվում, մկից մի տասն անգամ մեծ։ Շըրը՜խկ։

Անշուշտ, չափազանց հզոր թշնամու հարվածներ էին դրանք։ Թրը՜խկ։

Եվ այսպիսի տասնինը ուժգին հարվածներ ուտելուց հետո Ռալֆը որոշեց, որ բավական է, և որ լավ կլինի հնարավորին չափ շուտ մի ապահով տեղ գցի իրեն։

Այդպես էլ արեց:

Անմիջապես նետվեց հետնախուցն ու շրխկոցով փակեց դուռը։ Իսկ հետո գողունի դուրս նայեց՝ մի աժդահա գազան ակնկալելով, բայց նրա տեսածն ընդամենը Արտաշն էր, այն նույն չափի ու քաշի, ինչպես բոլոր մյուս մկները։

Ոչ միայն այդքանը, նա լսեց Արտաշին, բայց ոչ ծվծվացող ու գութ հայցող։ Նա լսեց հայհոյող Արտաշին, որն անկասկած այլևս այսպիսի խոսքեր ասելու կարիք պիտի չունենար։

Պատահմամբ այս ամենը՝ սկզբից մինչև վերջ, տեսել էր գազանապահներից մեկը։

Նա պապանձվել էր, կարկամել, ապշել ու հիացել։

Որքան որ գիտեր, իսկ նա հասկանում էր գործից, նախկինում երբեք այսպիսի բան չէր պատահել։

Մուկն իսկական կռիվ էր տվել օձի հետ՝ ազնիվ ու արդար կռիվ, ու հաղթել էր նրան։

Ու գազանապահը հանեց Արտաշին օձի վանդակից ու դրեց մի հրաշալի վանդակում, որն իրենն էր լինելու։

Դրանից հետո Արտաշը ցուցադրվում էր գազանանոցի այցելուներին, բայց ոչ որպես մուկ։

Գազանանոցում մկներ չեն ցուցադրվում, ցուցադրվելու համար չափից ավելի են սովորական։

Ցուցադրվում էր ինքը՝ Արտաշը, մկների մեջ ամենատաղանդավորը։

Եվ, խնդրում եմ, թող որ այս պատմությունը դաս լինի ինչ-որ մեկի համար, գուցեև քեզ համար, ինչ իմանաս։

Рубрика: Հայոց Լեզու, Թարգմանություններ

Թարգմանություն նախագիծ

«Говорят, зло не имеет лица. Действительно, на его лице не отражалось никаких чувств. Ни проблеска сочувствия не было на нём, а ведь боль просто невыносима. Разве он не видит ужас в моих глазах и панику на моем лице? Он спокойно, можно сказать, профессионально выполнял свою грязную работу, а в конце учтиво сказал: «Прополощите рот, пожалуйста».

Ասում են չարը դեմք չունի։ Իսկապես իրա դեմքը արտացոլում էր ոչ մի զգացողություն։ ոչ հայացք ոչ կարեկցանք չկար նրա վրա, բայց ցավը պարզապես անտանելի էր։ Իսկ ինքը չէր տեսնում այն սարսափը իմ աչքերում և խուճապը իմ դեպքի վրա? Ինքը հանգիստ էր կարելի է ասել արհեստավարժորեն արեց իրա կեխտոտ աշխատանքը, իսկ վերջում քաղաքաորի ասաց։ «Խնդրում եմ լվանալ ձեր բերանը»

 

 

 

Рубрика: Հայոց Լեզու, Թարգմանություններ

Թարգմանություն Նախագիծ

Мы бредем лесом с прогулки, впереди — притихший ребенок. Ранняя весна. В оврагах еще довольно снега. Поднимаемся на взгорок. И тут нас встречает одинокий куст орешника, унизанный весь… баранками. Настоящими сушками с маком, висящими на тонких ветках. Мы стоим, не веря своим глазам. Место безлюдное. На сучке висит записка: «Угощайтесь, люди добрые». Детский почерк, бумажка в клетку. Мы начинаем смеяться. Мы начинаем прыгать вокруг куста. Мы не находим слов.

 

Մենք զբոսնում էինք անտառով մեր դիմացը հանգիստ երեքա էր։Վաղ գարուն էր։Գետի ափին դեռ ձյուն է գալիս։ Բարձանում ենք բլուրի վրա։ ԵՎ մեզ հանդիպում է միայնակ պնդուկի թփ նվաստացրեց բոլորը … խորովածներով։ Իրական չորանոցներով ու կակաչներով, կախված է բարակ ճյուղերից։ Մենք կայնած չենք հավատում մեր աչքերին։ Այս տեղում մարդ չկա։ Նոտայի վրա կախված է խայթոցի։ <Օգնեք ինքներդ ձեզ, լավ մարդիկ>։ Երեխայի ձեռագիր է, թուղտը վանդակում էր։ Մենք սկսում ենք խնդալ։Մենք սկսում ենք թռնել բուշի շուրջը։ Ես չունեմ ոչ մի բառ։

Рубрика: Հայոց Լեզու

Թարգմանություն

«Честно говоря, мы не знаем, что это. Оно издает прикольные звуки и отлично подойдет, чтобы убить минут 5. Мы даже не заказывали этого. Мы получаем упаковку с ними каждый месяц без обратного адреса. Мы уже писали в службу доставки, но они ничего не знают. Пожалуйста, купите их. Мы хотим, чтобы они, наконец, исчезли. Мы не знаем, что происходит. У нас сотни этих штук. Помогите».

«Ճիշտ ասած մենք չգիտենք այդ ինչ էր։Իրանից հնչում էր հտաքրքիր ձայներ և շատ լավ համապատասխանի, որպեհզի սպանել հինգ րոպեյում։Մենք նույն իսկ չեինք պատվիրել դա։Մենք ստանում ենք փաթեթավորում մեր հետ ամեն մի ամիս արանձ ետգալու հասցեյի։Մենք արդեն գրել ենք այդ ծառայությունը »

Рубрика: Հայոց Լեզու

Ժամանակի պարագա

Ժամանակի պարագա

Այսօր մեր դասընկերոջ ծննդյան օրն է:

Այսօրվանից փակվում են բոլոր դպրոցները:

Այսօրվա դասն անհետաքրքիր էր:

Ժամանակի պարագան ցույց է տալիս գործողության կատարմանժամանակը (ե՞րբ, երբվանի՞ց, երբվա՞):

Գտի՛ր ժամանակի պարագաները:

• Մթնաձոր տանող միակ ուղին առաջին ձյունի հետ փակվում է, մինչև գարուն ոչ մի մարդ ոտք չի դնում անտառներում:

• Սակայն Մթնաձորում այժմ էլ թավուտ անտառներ կան:

• Մի օր էլ, բլրակը բարձրանալիս, ոտքս սայթաքեց, ու ընկա:

• Արդարացի որոշումից հետո լիովին հանգստացել էին:

• Հեթանոսական շրջանի նավասարդի գիշերը զարթնում էին ճրագը վառում և միայն վաղորդյան ճաշ անում:

Կետերի փոխարեն դի՛ր ժամանակի պարագաներ (ե՞րբ, երբվանի՞ց, երբվա՞):

• Այսօր ստանձնում է գործարանի տնօրենի պաշտոնը:

•Երեկ ոչ ոքի չէին սպասում:

• Այդ կինը այլևս չկա:

• Մի քիչ առաջ պատմությունը բոլորին պատմում էր:

•Մի քանի րոպե առաջ զգեստը վնասեց:

Ժամանակի պարագա-երկրորդական նախադասությունըտրոհվում է ստորակետով:

• Երբ գիշերը հեռախոսը զնգում է, անմիջապես վատ բան ենքմտածում:

Համակատար դերբայով (երգելիս) կազմված դերբայականդարձված-ժամանակի պարագան տրոհվում է.

• նախադասության սկզբում և վերջում՝ բութով. – Եռօրյաճամփորդության գնալիս՝ հարկավոր է վերցնել տաքծածկոցներ: – Հարկավոր է վերցնել տաք ծածկոցներ՝ եռօրյաճամփորդության գնալիս:

• նախադասության մեջտեղում՝ երկու կողմից ստորակետերով. –Մեր դասարանի սովորողները, ավտոբուսով երկարճանապարհ գնալիս, զվարճալի խաղեր են խաղում:

Կետադրի՛ր:

1. Ամռանը ,երբ ջուրը պակասում է ,գյուղացիներն սկսում են վիճելմի կաթիլի ջրի համար:

2. Աշխարհի քաղաքական քարտեզը թերթելիս, մարդ հաճախզարմանում է:

3. Վիթխարի հզորության հողափոր մեքենան ,տեղից տեղփոխադրվելիս ՝մարդու կամ ձիու քայլելուն նմանվող շարժումներ է անում:

4. Տրոյական պատերազմից քսան տարի էր անցել ,արդեն երբՈդիսևսը տուն վերադարձավ:

5. Ծովափին կանգնելիս՝ աղջիկը հայացքը հառում էր հեռուհորիզոնին:

Դերբայական դարձվածները դարձրու՛ երկրորդականնախադասություններ. ուշադի՛ր եղիր կետադրության փոփոխությանը:

• Անգղերի կռնչոցից վախենալիս՝ ձիերը խլշում են ականջները:

• Ժայռի կատարին բազմելիս՝ արծիվն ակնդետ նայում է երկնիլազուրին:

• Օրիորդը գլուխը կախում էր՝ մտածության մեջ ընկնելիս:

• Ընկերը, այլայլված անկյունից անկյուն քայլելիս, չնկատեց ներսմտած աղջկան:

Շարահյուսորեն վերլուծի՛ր նախադասությունը:

• Այժմ էլ, եթե բարձրանաք մեր գյուղի վերին բլուրները, ուրամռան լուսնկա գիշերներին եզները մեղմ որոճացել են, դուք կհանդիպեք մեր հանդերի ամենախորամանկ կենդանուն՝ աղվեսին:

բարանանք-ստորոգյալ
գյուղի-հատկացուցիչ.
մեր-հատկացուցիչ.
բլուրները-ենթակա.
վերին -տեղի պարագա.
այժմել-ժամանակի պարագա.
եզները-ենթակա.
գիշերներին- ժամանակի պարագա.
ուրամռան լուսնկա-որոշիչ.
որոճացել են -ստորոգյալ.
մեղմ-ձևի պարագ