Տանը Երկրաչաձություն

54

P=28

56

Պատ․՝ 22 22 11

57

15 15 21

58

12 24 30

59

56 40 24

 

Նախագիծային աշխատանք

Давным-давно одной страной долго правил мудрый император. Пришло время, он состарился и решил объявить своего наследника. Все ожидали, что это будет кто-то из его детей или последователей. Но император придумал кое-что другое.

Он приказал собрать во дворце всех, без исключения, юношей, живущих в стране. И сказал им следующее: «Мне нужно назначить следующего правителя. И я решил, что выберу этого человека из вас».

Все, кто был в этот момент в зале дворца, впали в недоумение. Пожилой правитель продолжил: «Я дам каждому по семечку. Вы посадите его, будете ухаживать за ним в течение года, а затем вернетесь во дворец с выращенным урожаем. Тот, у кого будет самое лучшее растение, станет моим преемником!»

Юноша, которого звали Линг, тоже получил своё семечко. Когда он рассказал матери о задании императора, она помогла ему его посадить. Затем молодой человек тщательно его растил и каждое утро проверял, не появились ли маленькие росточки.

Шло время. При встрече другие юноши хвалились Лингу о своих достижениях. А в горшочке у Линга так ничего и не появилось. Он начал считать себя ничтожеством, потому что все остальные только и хвалились своим урожаем.

Незаметно пролетело полгода, но результата у Линга по-прежнему не было. Он винил во всём себя, что сам загубил драгоценное растение.

И вот завершился срок, поставленный правителем. Как и было оговорено, все юноши принесли во дворец выращенные ими растения. А Линг не хотел туда идти, но любящая его мать сказала, что надо быть честным и уметь признавать своё поражение…

Когда Линг появился во дворце, то увидел огромное разнообразие различных растений, которые принесли другие юноши.

Когда император увидел всё это, он произнес: «Вы все заслуживаете похвалы! Ваш урожай – просто чудесен!»

Линг во время речи императора пытался быть незаметным. Но император заметил его пустой горшок и вызвал юношу вперед. Все начали смеяться над Лингом, увидев, что кроме земли в горшке ничего нет.

А правитель вдруг произнес: «Вот мой приемник! Вы все помните, что получив семя, вы через год должны были вернуться с результатами своих трудов во дворец. Но никто из вас не знал, что те семена никак не могли прорасти, они были испорчены, я их предварительно сварил. Но вы, кроме Линга, всё-таки принесли плоды своих трудов.

Вы подменили семя, полученное от меня. И Линг — единственный, в честности которого я не сомневаюсь. Поэтому он заменит меня и станет вашим императором!»

Վաղուց մի երկիր երկար ժամանակ իշխում էր իմաստուն կայսրը. Ժամանակն է, որ նա ծերացել է և որոշել է հայտարարել իր ժառանգին. Բոլորը սպասում էին, որ դա կլինի ինչ-որ մեկը իր երեխաների կամ հետեւորդների. Բայց կայսրը մի ուրիշ բան է հորինել։

Նա հրամայեց պալատում հավաքել բոլոր, առանց բացառության, պատանիներին, ովքեր ապրում են երկրում. Ես պետք է նշանակեմ հաջորդ կառավարչին։ Եվ ես որոշեցի, որ այդ մարդուն կընտրեմ ձեզանից։

Բոլոր նրանք, ովքեր այդ պահին պալատի դահլիճում էին, տարակուսանքի մեջ ընկան։ Ես յուրաքանչյուրին կտամ սերմ։ Դուք տնկել այն, հոգ տանել դրա համար մեկ տարվա ընթացքում, և ապա վերադառնալ պալատում աճել բերք. Նա, ով կունենա լավագույն գործարանը, կդառնա իմ իրավահաջորդը:

Տղան, որին անվանում էին Լինգ, նույնպես ստացավ իր սերմը։ Երբ նա պատմեց իր մորը, որ խնդիրը կայսեր, նա օգնեց նրան տնկել. Այնուհետև երիտասարդը խնամքով աճեց նրան և ամեն առավոտ ստուգում էր, թե արդյոք Փոքր ծիլերը չեն հայտնվել:

Ժամանակն անցավ: Հանդիպման ժամանակ մյուս պատանիները գովաբանեցին Լինգուին իրենց ձեռքբերումների մասին։ Իսկ լինգի զամբյուղում այդպես էլ ոչինչ չի հայտնվել։ Նա սկսեց իրեն համարել ոչնչություն, քանի որ բոլոր մյուսները միայն պարծենում էին իրենց բերքով։

Աննկատ անցավ կես տարի, բայց լինգի արդյունքը դեռ չի եղել ։ Նա մեղադրել է իրեն, որ ինքը քանդվել է թանկարժեք գործարան.

Եվ ահա ավարտվեց կառավարիչի կողմից սահմանված ժամկետը։ Ինչպես և նախատեսված էր, բոլոր պատանիներին բոցավառեցնել իրենց աճեցրած բույսերը։ Իսկ Լինգն այնտեղ չէր ուզում գնալ, բայց նրան սիրող մայրն ասաց, որ պետք է ազնիվ լինել և կարողանալ ընդունել իր պարտությունը։

Երբ Լինգը հայտնվել էր պալատում, ապա տեսա մի հսկայական շարք տարբեր բույսերի, որոնք բերել այլ երիտասարդ տղամարդիկ.

Երբ կայսրը տեսավ այս ամենը, նա ասաց. Ձեր բերքը-պարզապես հրաշալի

Լինգը կայսրի ելույթի ժամանակ փորձել է աննկատ լինել։ Բայց կայսրը նկատել է իր դատարկ զամբյուղ և կանչեց երիտասարդին առաջ. Բոլորը սկսեցին ծիծաղել Լինգայի վրա, տեսնելով, որ բացի հողից, կաթսայում ոչինչ չկա:

Ահա իմ ստացողը։ Դուք բոլորդ հիշում եք, որ ստանալով սերմ, Դուք Մեկ տարի անց պետք է վերադառնայիք ձեր աշխատանքի արդյունքներին պալատում։ Բայց ձեզանից ոչ ոք չգիտեր, որ այդ սերմերը ոչ մի կերպ չէին կարող աճել, դրանք փչացած էին, ես նրանց նախապես եփեցի։ Բայց դուք, Բացի Լինգից, Այնուամենայնիվ, ձեր աշխատանքի պտուղն եք տվել։

Դուք փոխարինեցիք ինձանից ստացված սերմը: Եվ Լինգը միակն է, որի ազնվության մեջ ես չեմ կասկածում։ Այսպիսով, նա կփոխարինի ինձ և կդառնա ձեր կայսրը:

2 Թարգմանություն

Жил один человек. И была у него особенность: ему яблоки падали прямо в руки. Он проходил мимо яблони, вытягивал руку – и обязательно падало яблоко. То, которое он хотел, и прямо в руку! Все удивлялись. И, конечно же, жаждали узнать – как это получается. А человек говорил: -Я умею хотеть. Я хочу, чтобы яблоко упало, и оно падает. Люди тоже хотели, но к ним яблоки в руки не падали. -Вы, значит, правильно хотеть не умеете, — отвечал им человек. Протягивал руку, и яблоко падало прямо на ладонь. Люди удивлялись, выпучивали глаза, хотели, но, наверное, совсем не в той методе. Люди начинали злиться, что у них не получается, и считать человека колдуном. И даже хотели сжечь своей завистью. Тогда человек решился провести ворк-шоп: как правильно хотеть. — Только это не будет для вас облегчением, — предупредил человек, — Как вы уметете хотеть? — Ну… мы думаем: хорошо бы яблоко упало в руки. Думаем очень сильно, молим Бога… Не грешим, делаем добро. И все такое, как нас учили, — почти хором сказали люди. — И все? А вот как хочу я, — сказал человек, достал веревки, пружины, кнопки, шурупы. — Я хочу, что бы яблоко упало, и делаю для этого все, — человек стал объяснять о каком-то устройстве, которое надо крепить к яблоку, и проходить потом мимо яблока в точное время. Нажимать на пружину и все такое. — Это нечестно, — сказали люди. — Отчего же? Я хочу, и мое желание исполняется.

Ապրել է մեկ մարդ։ Եվ նա ուներ մի առանձնահատկություն: նա խնձոր ընկավ ուղիղ ձեռքը. Նա քայլում էր խնձորի կողքով, քաշվում էր ձեռքը, և անպայման ընկնում էր խնձորը։ Այն, ինչ նա ուզում էր, և ուղիղ դեպի ձեռքը. Բոլորը զարմանում էին։ Եվ, իհարկե, ուզում էին իմանալ, թե ինչպես է դա ստացվում։ Ես կարող եմ ցանկանալ։ Ես ուզում եմ, որ խնձոր ընկնի, և այն ընկնում է: Մարդիկ էլ էին ուզում, բայց նրանց մոտ խնձոր չէին ընկնում։ Դուք, ուրեմն, ճիշտ չեք ուզում,  պատասխանեց մարդը: Ձեռքը մեկնեց, և խնձորը ընկավ ուղիղ ափի մեջ: Մարդիկ զարմանում էին, աչքերը բաց էին թողնում, ուզում էին, բայց, հավանաբար, ոչ այն մեթոդով։ Մարդիկ սկսեցին բարկանալ, որ իրենց մոտ չի ստացվում, և մարդուն կախարդանք համարել։ Եվ նույնիսկ ուզում էին այրել իրենց նախանձով։ Ապա մարդը որոշել է անցկացնել մի կույտ խանութ: ինչպես ճիշտ ուզում. Միայն դա ձեզ համար հեշտություն չի լինի, զգուշացրեց մարդը, Ինչպես կարող եք ցանկանալ:Դե … մենք կարծում ենք, որ լավ կլիներ, որ խնձորը ձեռքը ընկներ: Կարծում ենք, շատ, աղոթում ենք Աստծուն… Չեն մեղքեր է գործել, անում ենք բարին: Եվ այն ամենը, ինչ մեզ սովորեցրել են, գրեթե երգչախմբով են ասել մարդիկ։ Եվ վերջ։ Իսկ ահա թե ինչպես եմ ուզում, — ասաց մարդը, հանեց պարանները, զսպանակները, կոճակները, պտուտակները։ Ես ուզում եմ, որ խնձորն ընկնի, և դրա համար անում եմ ամեն ինչ, մարդը սկսել է բացատրել ինչ-որ սարքի մասին, որը պետք է ամրացնել խնձորին, և հետո անցնել խնձորի կողքով ՝ ճիշտ ժամանակին ։ Սեղմեք գարնանը և ամեն ինչ: Դա անազնիվ է, — ասացին մարդիկ։ Ինչու։ Ես ուզում եմ, և իմ ցանկությունը կատարվում.

Տնային աշխատանք

1. Զույգնախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով  միացրո՛ւ քանի ձևով կարող ես:
   Օրինակ`Դու ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես: Դու կվերադառնաս (երբ)
   — Երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս: Դու, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս:Կվերադառնաս, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես:

Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել:  Հորդաբուխ  աղբյուրներ կային այնտեղ (որովհետև )Անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում: Անձրևը արդեն դադարել էր (չնայած)Բոլորը քեզ նման մտածեին: Աշխարհն այդպիսին չէր լին: (եթե)Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը:  Այս քարի կտորը  գտել եք: (որտեղ)

 

Գյուղատնտեսություն

Գյուղատնտեսություն կենդանիների, բույսերի, սնկերի և սննդի համար օգտագործվող այլ կենսաբանական արտադրանքների բազմացումն ու բուծումն է։

Գյուղատնտեսությունը ամենակարևոր ոլորտներից է, որը գործնականորեն առկա է բոլոր երկրներում։ Աշխարհի գյուղատնտեսությունում զբաղված է մոտ 1 մլրդ. տնտեսապես ակտիվ բնակչություն։

Գյուղատնտեսության խնդիրների հետ ուղիղ կապ ունեն այնպիսի գիտություններ, ինչպիսիք են ագրոնոմիան, անասնապահությունը, հողաբարելավումը, բուսաբուծությունը և այլն։

Գյուղատնտեսության առաջացումը կապված է այսպես կոչված արտադրության միջոցների «նեոլիտական հեղափոխության» հետ, որը սկսվել է մոտ 12 հազար տարի առաջ և բերել է արտադրող տնտեսության առաջացմանը և քաղաքակրթության հետագա զարգացմանը։

Գյուղատնտեսության շատ պրոցեսներ ինչպիսին են ոռոգումը, մշակաբույսերի ռոտացիան, պարարտանյութերի եւ թունաքիմիկատների կիրառումը և անասունների ընտելացումը զարգացել են շատ վաղուց, բայց մեծ առաջընթաց են ապրել վերջին դարաշրջանում։ Գյուղատնտեսության պատմությունը կարևոր դեր է ունեցել մարդկության պատմության մեջ, քանի որ գյուղատնտեսական առաջընթացը էական դեր է խաղացել համաշխարհային սոցիալ-տնտեսական համակարգում։ Գյուղատնտեսական հասարակության մեջ աշխատանքի բաժանումը ընդհանուր մասնագիտացումը դարձրեց հազվադեպ իրողություն մշակաբույսերի վարել-ցանելու պրոցեսում, որն էլ խթան հանդիսացավ ավելի բարդ հասարակության՝ քաղաքակրթության ձևավորմանը։

Երբ գյուղատնտեսները կարողացան իրենց ընտանիքների պահանջից ավել մթերք արտադրել, հասարակության մյուս անդամները հնարավորություն ստացան զբաղվել այլ ոլորտներով քան սննդամթերքի արտադրությունն է։ Պատմաբաններն ու մարդաբանները երկար վիճել են քաղաքակրթության զարգացման մեջ գյուղատնտեսության ունեցած ավանդի վերաբերյալ։ Աշխարհի բնակչության քանակը երևի թե երբեք 15 միլիոնը չէր հատի, եթե չլիներ գյուղատնտեսական զարգացումը։

Ըստ աշխարհագրագետ Ջերիդ Դայմնդի՝ գյուղատնտեսության բացասական հետևանքները եղել են՝ օրական աշխատաժամանակի երկարացումը, սննդի վատթարացումը, վարակիչ հիվանդությունների ավելացումը և կյանքի տևողության կրճատումը։Անտառային այգեգործությունը՝ բուսական մթերքների արտադրության համակարգը, համարվում է աշխարհի ամենահին գոյահամակարգը։Անտառային այգիները պատմություն են առնում նախապատմական ժամանակներից։ Նրանք գտնվում էին խիտ անտառներով ծածկված գետափերի երկայնքներում և մուսսոնային խոնավ նախալեռնային շրջաններում։ Ընտանիքների անմիջական միջավայրի բարելավման աստիճանական ընթացքում առանձնացել են օգտակար ծառերի և որթատունկերիտեսակները, պահպանվել և բարելավվել, մինչդեռ անցանկալի տեսակները վերացվել են։ Վերջ ի վերջո, ընտրվել են ամենալավ օտարերկրյա տեսակները և ներառվել ընտանիքի այգում։

Բուսաբուծություն

Բուսաբուծություն, գյուղատնտեսական գիտություն և բնագավառ, որը զբաղվում է բույսերի մշակմանը վերաբերող հիմնահարցերով։ Բուսաբուծության ուսումնասիրության ոլորտում ընդգրկված է մրգերի, բանջարեղենների, սերմերի, ծիլերի, սնկեր, ջրիմուռների, ինչպես նաև խոտաբույսերի և դեկորատիվ ծառատեսակների մշակումը։ Մշակության մեջ գտնվող բուսատեսակները մարդու կողմից օգտագործվում են որպես սնունդ, անասունների կողմից՝ որպես կեր, ինչպես նաև թեթև և սննդի արդյունաբերության համար ծառայում են որպես հումք։

Որպես գիտություն, բուսաբուծությունն ուսումնասիրում է դաշտային պայմաններում մշակվող բույսերի բազմազանությունը, դրանց բուսաբանա-կենսաբանական առանձնահատկությունները, աշխարհագրական տեղադրման և շրջանցնման սկզբունքները, բարձր, հարաճուն և որակյալ բերք ստանալու համար կատարվող ամենակատարելագործված միջոցառումները։

Փորձարարական հետազոտություններում բուսաբուծությունը հենվում է ֆիզիկայի, քիմիայի, բուսաբանության, բույսերի ֆիզիոլոգիայի, հողագիտության, գյուղատնտեսական օդերևութաբանության, գենետիկայի, սելեկցիա-սերմնաբուծության, ագրոնոմիական և կենսաբանական քիմիայի, երկրագործության, էնտոմոլոգիայի, ֆիտոպաթոլոգիայի, մեքենայացման, գյուղատնտեսական արտադրության էկոնոմիկայի ու կազմակերպման և գիտության այլ ճյուղերի տվյալների վրա։

Սերտորեն կապված է անասնաբուծության հետ։ Դաշտային պայմաններում մշակվող բույսերից ստացված արտադրանքի մոտավորապես 30-50 %-ը կարելի է օգտագործել որպես պարեն կամ արդյունաբերության հումքի աղբյուր (հատիկ, սերմ, թել, արմատ, պալար և այլն)։ Բերքի զգալի մասը (խոտ, ծղոտ, մղեղ, փրեր, խտացրած, կանաչ և հյութալի կերեր և այլն) գյուղատնտեսական կենդանիների կողմից վերածվում են մսի, կաթի, յուղի, բրդի, ձվի, և այլ ապրանքատեսակների։ Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի աճի վրա ազդում է լույսի, ջերմության և խոնավության բարենպաստ զուգորդումը դրանց աճման ժամանակամիջոցում։ Կարևոր գործոն է նաև բնակչության թիվը որով էլ որոշվում է տվյալ մշակաբույսերի բերքի պահանջարկի չափը։ Ըսկ կիրառական նշանակության առանձնանում են հացահատկային, շաքարատու, ձիթատու, կաուչուկատու, վուշատու թելատու և այլ տեխնիկական մշակաբույսեր։ Դաշտավարության գլխավոր ենթաճյուղը դա հացահատկային մշակաբույսերի (եգիպտացորեն, բրինձ, ցորեն) հետ աշխատանքը։ Հացահատկի արտադրությունը համաշխարհային գյուղատնտեսության գլխավոր ճյուղն է։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ հացահատիկը մեծ դեր ունի մարդու կյանքում։ Սակայն ցանքատարածքով առաջնային իր ուրույն դերը ունի ցորենի արդյունահանումը։

Եգիպտացորեն

Եգիպտացորենի հայրենիքը համարվում է Մեքսիկան։ Ներկայումս ցորենը մշակվում է կլիմայական գոտիներից բարեխառն և մերձարևադարձային շրջաններում։ Այժմ ցորենի բերքատվությամբ աշխարհում նշանավորվում են Չինաստանը, Հնդկաստանը, Ռուսաստանը, Ավստրալիան, ԱՄՆ-ն, Ֆրանսիան և Կանադան։

Բրինձ

Չինաստանը բրինձի հայրենիքն է։ Նրա ցանքատարածությունները ավելի սակավ է քան ցորենինը, սակայն բրինձը իր գործածությամբ հետ չի մնում ցորենից։ Բրինձը խոնավասեր և ջերմասեր մշակաբույս է։ Դա է պատճառը որ բրինձի ամենամեծ հանույթները լինում են հասարակածային, արևադարձային և մերձարևադարձային գոտիներում։ Բրինձի արտադրությամբ աչքի են ընկնում Չինաստանը, Հնդկաստանը, Շրի Լանկան, Բանգլադեշը, Վիետնամը և Ինդոնեզիան։

Արևածաղիկ

Արևածաղկի հայրենիքը համարվում է Հյուսիսային Ամերիկան։ Արտադրությամբ խոշոր երկրներն են ԱՄՆ-ն, ՌԴ-ն, Ուկրաինան և Չինաստանը։

Ձիթենի

Ձիթենին խոնավասեր և ջերմասեր բույս է։ Ձիթենու հայրենիքը համարվում է Հունաստանը։ Ձիթենիներ մեծ մասամբ աճում են Հարավային Եվրոպայում՝ Միջերկրական ծովի հարևանությամբ։ Այն տարածված է միջերկրածովային բոլոր երկրներում (բացառությամբ Պորտուգալիա)՝ Իտալիայում, Հունաստանում և Իսպանիայում։

Классная работа

40– Ты, наверное, очень устал? – Да, потому что у меня было много уроков.

а) потому что

б) так что

в) из-за

г) поэтому

 

41. – если я не успею на тренировку, я пойду домой.

 

а) потому что

б) поэтому

в) когда

г) если

 

42. –  В воскресенье мы поедем в гости к дедушке.

а) к дедушке

б) дедушке

в) у дедушки

г) дедушки

 

43. – Что нужно сделать, чтобы поехать в Россию?

 

а) когда

б) если

в) чтобы

г) что

 

44. – Ты уверен, что это её лучшая подруга?

 

а) что

б) если

в) чтобы

г) какой

 

45. – Я не понимаю, зачем здесь написано.

 

а) зачем

б) почему

в) что

г) когда

 

46. – Позвони мне, когда освободишься.

 

а) пока

б) чтобы

в) когда

г) что

 

47. – Ты уже купил вчера новый мобильный телефон?

 

а) покупал

б) купил

в) покупаешь

г) купишь

 

48. – Он не знает, когда начинаются уроки.

 

а) когда

б) куда

в) откуда

г) как

 

49. – Мы хотим пригласить вас к праздничному концерту.

 

а) к праздничному концерту

б) на праздничный концерт

в) для праздничного концерта

г) в праздничном концерте

 

50. – Мы путешествовали по России.

 

а) на

б) к

в) из

г) по

 

51. – Я напишу тебе письмо из лагеря.

 

а) от

б) с

в) из

г) из-за

 

52. – Соревнования уже закончились.

 

а) закончилось

б) закончились

в) закончилась

г) закончился

 

53. – Сегодня я с сестрой идём на балет.

 

а) ходим

б) идём

в) иду

г) хожу

 

54. – Родители сказали, что на следующей неделе покупали мне велосипед.

 

а) покупали

б) купили

в) покупают

г) покупать

 

55. – Я хочу, чтобы мама подарила мне котёнка.

 

а) подарила

б) подарит

в) дарит

г) дарила

Տնային

Նկարագրել , համեմատել Հայաստանի 11-րդ դարի և 21-րդ դարի

• տնտեսությունը
• անասնապահությունը
• արհեստագործությունը
• առևտուրը
• պետական կառավարման համակարգը,
• բանակը

 

տնտեսությունը

Հայաստանը ազգաբնակչության խտությամբ երկրորդն է նախկին Խորհրդային հանրապետություններից։

Այն գտնվում է Սև ծովի և Կասպից ծովի միջև, սահմանակից է հյուսիսից և արևելքից Վրաստանին և Ադրբեջանին, իսկ հարավից և արևմուտքից Իրանին և Թուրքիային։

Համաձայն Ֆորբս ամսագրի Հայաստանը 2011 թվականի տվյալներով աշխարհում երկրորդն է վատ տնտեսական ցուցանիշներով։

Մինչ անկախությունը Հայաստանի տնտեսությունը արդյունաբերական էր՝ գերակա ուղղություններն էին, քիմիականարդյունաբերությունը, էլեկտրոնիկան, մեքենաշինությունը, կաուչուկի արտադրությունը, սննդարդյունաբերությունըև տեքստիլը, այն խիստ կախված էր ներմուծվող հումքից։ Խորհրդային Միության փլուզումից առաջ 1991 թ. գյուղատնտեսությունը նյութական արտադրության միայն 20% էր կազմում, իսկ զբաղվածությունը գյուղատնտեսության մեջ միայն 10%։ Հայաստանի հանքարդյունաբերությունն է կապար, ցինկ, ոսկի և պղինձ։

Էներգիայի գերակշռող մասը արտադրվում է Ռուսաստանից ներկրվող վառելիքով ներառյալ գազը և միջուկային վառելիքը (միակ ատոմակայանի համար)։ Տեղական գլխավոր էներգոռեսուրսը հիդրոէլեկտրականությունն է։

անասնապահությունը

Հայաստանի գյուղատնտեսությունը Հայաստանի տնտեսության գլխավոր ճյուղերից մեկն է։ 1998-2002 թվականներին ագրոարդյունաբերության տեսակարար կշիռը ՀՆԱ-ում կազմել է 35%, որից 23-26%-ը կազմում է գյուղատնտեսությունը։

Հանրապետության ընդհանուր 2974,3 հազ. հա հողային տարածքներից 46,8%-ը կամ 1391,4 հազ. հա կազմում են հանդերը, որից վարելահողերը կազմում են 494,3 հազ. հա, բազմամյա տունկերը (պտղատու այգիներ և խաղողի այգիներ)՝ 63,8 հազ. հա, խոտհարքը՝ 138,9 հազ. հա, արոտավայրերը՝ 494,0 հազ. հա և անմշակ հողերը՝ 0,4 հազ. հա։

Հայաստանը ագրոկենսաբազմազանության կարևոր կենտրոն է համարվում։ Հողագործությունը և այգեգործությունն այստեղ զարգացել են մի քանի հազարամյակ շարունակ։ Հայաստանը եղել է առաջին երկրներից մեկը, որտեղ զարգացել է գյուղատնտեսությունը։ Հայաստանի հարուստ ագրոկենսաբազմազանությունը ներկայացված է վայրի հատիկաբույսերով, ուտելի բույսերով և տարատեսակ բույսերի և կենդանիների մեծ քանակությամբ։

Հայաստանում հանդիպող բազմազան հատիկաբույսերն (218 տարատեսակներից 22-ը կա այստեղ) օգտագործվել են սելեկցիայի միջոցով նոր տեսակներ ստանալու համար։ Այժմ Հայաստանում աճեցվում է մեծ քանակությամբ բազմազան բույսեր, այդ թվում՝ հացահատիկային բույսերի 6 տեսակ, 366 ուտելի բույսեր, 62 տեսակ միրգ և 65 տեսակ բանջարեղեն։ Ընդհանուր առմամբ 521 տեսակ բույսերից Հայաստանում հանդիպում է 16%-ը։Հայկական լեռնաշխարհում հայտնաբերված սեպագրերը (Սևանա և Վանա լճերի ափամերձ ժայռերի վրա), ասորեստանյան աղբյուրների հիշատակումները (մ.թ.ա. 9-րդ դ-ի սկիզբ), հնագույն ժայռապատկերները (Գեղամա և Զանգեզուրի լեռներ), բազմաթիվ վայրերից (Կարմիր բլուր, Ծովինար ամրոց, Արագածի լանջեր, Վանա լճի ավազան, Արենիի քարանձավ և այլն) պեղված գյուղատնտեսական կենդանիների ոսկորները, բույսերի սերմերը, խաղողի կորիզները, գործիքները, գինու կարասները, մինչև օրս գործող հնագույն ջրանցքները (Սարդարապատի, էջմիածնի, Դալմայի, Աշտարակի և այլն ), օտար և հայ գիտնականների (Հերոդոտոս, Ստրաբոն, Քսենոփոն, Մովսես Խորենացի, Ղազար Փարպեցի և ուրիշներ) տեղեկությունները վկայում են, որ Հայաստանը հացաբույսերի, խաղողի վազի, որոշ պտղատու ծառերի մշակության, կենդանիների ընտելացման, գյուղատնտեսության որոշ ճյուղերի սկզբնավորման կենտրոններից է։ Ցորենի, գարու, կորեկի մշակումը Հայկական լեռնաշխարհում սկսվել է 7-8 հազար տարի առաջ, իսկ տավարը, խոզը, այծն ու ոչխարն ընտելացվել են նեոլիթի ժամանակաշրջանում։

Մ.թ.ա. 9-րդ դարից կատարելագործվել են երկրագործ, գործիքները, բարելավվել կենդանիների ցեղերը, բույսերի փոփոխակները, կառուցվել են ջրանցքներ ու ջրամբարներ։ Մ.թ.ա. 6-5-րդ դդ-ում զարգացած էին այգեգործությունը, պտղաբուծությունը, ոչխարաբուծությունը, այծաբուծությունը, մասամբ նաև տավարաբուծությունը։

Աքեմենյան ու հելլենիստական դարաշրջաններում, հատկապես հայկական հողերի միավորումից հետո և Տիգրան Բ Մեծի թագավորության օրոք (մ.թ.ա. 95-55) Հայաստանի գյուղատնտեսությունը զգալի վերելք է ապրել։

Մ.թ. 1-ին դ-ի 2-րդ կեսին Հայաստանի անկախության վերականգնումն ու հզորացումը նպաստավոր պայմաններ են ստեղծել գյուղատնտեսության զարգացման համար։

Բագրատունիների օրոք ընդարձակվել են ցանքատարածությունները, կատարելագործվել հողի մշակման ձևերը։ Գյուղատնտեսության գրեթե բոլոր ճյուղերը զարգացման բարձր աստիճանի են հասել Կիլիկիայի հայկական պետությունում (11-14-րդ դդ.)։ 17-րդ դ-ում Հայաստանի բաժանումը Օսմանյան Թուրքիայի և Պարսկաստանի միջև արգելակել է ճյուղի զարգացումը։

Արևելյան Հայաստանում դրությունը փոխվել է միայն Ռուսաստանին միանալուց (1828) հետո, ընդարձակվել են ցանքատարածությունները, աճել կենդանիների գլխաքանակը, ավելացել է մշակաբույսերի համախառն արտադրանքը։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914- 1918) և ազգամիջյան կռիվների տարիներին Հայաստանի գյուղատնտեսությունը հիմնովին քայքայվել է։

Գյուղատնտեսության վերականգնման ու վերակառուցման համար Հայաստանում պայմաններ են ստեղծվել խորհրդային իշխանության հաստատումից (1920) հետո։ Իրականացվել են ոռոգման, հողբարելավման, այգետնկման խոշոր ծրագրեր, ստեղծվել արդյունաբերական տիպի անասնապահ, համալիրներ, որոնց շնորհիվ հանրապետության ագրոպարենային ոլորտն աստիճանաբար դարձել է տնտեսության առաջատար ճյուղերից։ Ոլորտի զարգացմանը նպաստել են նաև սննդի և թեթև արդյունաբերությունների ծավալների ընդլայնումը, մեքենատրակտորային կայանների (ՄՏԿ) կարողությունների հզորացումը, ագրարային գիտության և կրթության արդիական համակարգի ստեղծումը։

ՀԽՍՀ ագրարային ոլորտում ճգնաժամային իրավիճակ է ստեղծվում 1988-ի դեկտեմբերի 7-ի աղետալի երկրաշարժի հետևանքով։ ԱԱՀ-ին հասցվել է շուրջ 2 միլիարդ ռուբլու վնաս, այդ թվում՝ գյուղացիական բնակչության անհատ տնտեսություններին՝ 560 միլիոն ռուբլու։ Աղետի գոտու 342 տուժած բնակավայրերից 58-ն ավերվել են հիմնովին։ Խախտվել է յուրաքանչյուր երրորդ տնտեսության, մշակող արդյունաբերության, շինարարական ինդուստրիայի ձեռնարկությունների մեծ մասի բնականոն գործունեությունը։ Շարքից դուրս է եկել հողբարելավման համակարգի ավելի քան 40 %-ը։ Երկրաշարժի, ԽՍՀՄ փլուզման, Ղարաբաղյան հակամարտության, տրանսպորտային ուղիների շրջափակման, տնտեսության համակարգային փոփոխությունների, անցումային փուլում կատարված սխալների և դժվարությունների պատճառով ոլորտում ի հայտ են եկել մի շարք հիմնախնդիրներ։ Մասնավորապես, հողի սեփականաշնորհումից հետո խաթարվել է սպասարկման և ագրովերամշակման համակարգը, լուրջ կորուստներ են ունեցել ենթակառուցվածքները։ Գյուղացիական տնտեսությունների փոքր չափերը, խոշոր հողակտորների մասնատումը լրջորեն արգելակել են արտադրության կազմակերպումը և արդյունավետ տնտեսվարումև ու ինտենսիվ տեխնոլոգիաների կիրառումը։

Գյուղատնտեսության և գյուղի զարգացման, երկրի պարենային անվտանգության ապահովման համար ՀՀ կառավարությունն իրականացնում է պետական աջակցության բազմաբնույթ ծրագրեր՝ օգտագործելով պետական բյուջեի միջոցները, արտաքին փոխառություններն ու դրամաշնորհները։

արհեստագործությունը

Հին Հայաստանի քաղաքների առևտրական կապերի, միջազգային առևտրի մեջ նրանց՝ որպես առևտրական ճանապարհների վրա գտնվող կարևոր տարանցիկ կետերի ու հանգույցների, խաղացած դերի մասին պահպանվել են որոշ տեղեկություններ։ Հելլենիստական աշխարհի կարևորագույն տարանցիկ առևտրական ուղին, որ Պարսից ծոցից Տիգրիսյան Սելևկիայի, Տիգրիսի հովտի ու Զևգմայի վրայով տանում էր դեպի Անտիոք, անցնելիս է եղել Ծոփքի վրայով (նախկինում՝ Աքեմենյան շրջանում, այստեղով էր անցնում «արքայական ճանապարհ»-ը )։ Ծոփքի Արշամաշատ և Արկաթիակերտ քաղաքները այդ ճանապարհին կարևոր տարանցիկ կետեր էին։ Ծոփրի թագավորները հատում էին իրենց դրամները՝ հունարեն մակագրություններով:Հելլենիստական աշխարհի մյուս, հյուսիսային առևտրական տարանցիկ ուղու վրա խոշորագույն դեր էր խաղում Մեծ Հայքի մայրաքաղաք Արտաշատը։ Նա Էկբատանից՝ Ատրպաաականի Գանձակ քաղաքի վրայով եկող ու Արաքսի հովտով դեպի սևծովյան նավահանգիստները տանող տարանցիկ ուղու կարևորագույն հանգուացկետն էր և որպես այդպիսին՝ Անդրկովկասի ամենամեծ ու ամենահարուստ քաղաքը։

առևտուրը

Կասկածից դուրս է, որ լայն ծավալ ստացած միջազգային առևտուրը, իսկ էլ ավելի մեծ չափով՝ երկրի ներքին պահանջմունքները և հատկապես իշխող դասակարգի ու արքունիքի պահանջմունքները, պետք է խթանեին արհեստագործական արտադրության շատ ճյուղերի զարգացումը։ Սակայն մի կողմից պահպանված գրավոր աղբյուրների առանձնահատկության և մյուս կողմից՝ հայկական քաղաքների թույլ հնագիտական ուսումնասիրության հետևանքով, նյութական աղբյուրների սղության պատճառով է, որ այդ արտադրությանը, մասնավորապես մ.թ.ա. վերջին դարերի ժամանակաշրջանին վերաբերող ուղղակի տվյալները աննշան են։ Պետք է նշել, սակայն, որ ժամանակին անցկացված Վաղարշապատի պեղումները, մանավանդ Գառնիի ամրոցի և դամբարանադաշտի պեղումները, որոշակի նյութ են տալիս դատելու համար մ.թ. առաջին դարերի արհեստագործության և դրանով իսկ մի փոքր ավելի վաղ ընկած բուն հելլենիստական ժամանակաշրջանի արհեստագործության ընդհանուր նկարագրի մասին։ Այդ ուղղությամբ մեր գիտելիքների բազմապատկմանը անշուշտ կնպաստեն նաև այժմ սիստեմատիկորեն տարվող Արմավիրիպեղումները։

պետական կառավարման համակարգը

Հայաստանի Հանրապետությունը ինքնիշխան, ժողովրդավարական, սոցիալական, իրավական պետություն է։

Հայաստանի Հանրապետությունում իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին։ Ժողովուրդն իր իշխանությունն իրականացնում է ազատ ընտրությունների, հանրաքվեների, ինչպես նաև Սահմանադրությամբ նախատեսված պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու պաշտոնատար անձանց միջոցով։

Հայաստանի Հանրապետության պետական կարգը կիսանախագահական հանրապետությունն է։

Պետական իշխանությունն իրականացվում է Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան՝ օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների բաժանման և հավասարակշռման հիման վրա։

Հայաստանի Հանրապետության նախագահը պետության գլուխն է։ Հանրապետության նախագահը հետևում է Սահմանադրության պահպանմանը, ապահովում է օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների բնականոն գործունեությունը։ Հանրապետության նախագահը Հայաստանի Հանրապետության անկախության, տարածքային ամբողջականության և անվտանգության երաշխավորն է։

Հանրապետության նախագահն անձեռնմխելի է։ Հանրապետության նախագահն իր լիազորությունների ժամկետում և դրանից հետո չի կարող հետապնդվել և պատասխանատվության ենթարկվել իր կարգավիճակից բխող գործողությունների համար։ Իր կարգավիճակի հետ չկապված գործողությունների համար Հանրապետության նախագահը կարող է պատասխանատվության ենթարկվել իր լիազորությունների ավարտից հետո։

բանակը

Կազմավորվել է 11-րդ կարմիր բանակի կազմում եղած հայկական առանձին գնդի և հայկական նախկին բանակային կորպուսի՝ խորհրդային իշխանության կողմն անցած անձնակազմի հիման վրա։ 1920 թվականի հուլիսին, Գանձակում, 11-րդ բանակի 20-րդ դիվիզիայի կազմում ստեղծվեց մոտ 750 մարդուց բաղկացած հայկական հավաքական գունդը (հիմնականում Մայիսյան ապստամբության մասնակիցներից և հեղափոխության կողմն անցած զինվորներից), որը հուլիսի 27-ին 32-րդ դիվիզիայի գնդերը համալրելու համար ուղարկվեց Բաքու։ 1920 թվականի հոկտեմբերի 16-ին, Բաքվում, 32-րդ դիվիզիայի կազմում ստեղծվեց հայկական առանձին հրաձգային գունդ (հրամանատար՝ Իվան Պանֆիլով, զինկոմ՝ Գարեգին Եսայան)։ Նոյեմբերից գունդը 20-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում Գանձակի կողմից շարժվեց դեպի Հայաստան և ռազմահեղափոխական խորհրդի լիազոր Ավիս Նուրիջանյանի հրամանատարությամբ Դալլար կայարանից անցավ Աննենֆելդ-Չարդախլու-Նովոսարատովկա, Նովոգորլովկա-Նովոիվանովկա, ապա Ղազախ-Իջևան Դիլիջան ուղիով և, Հայաստանը խորհրդային հայտարարվելուց հետո, դեկտեմբերի 4-ին, 11-րդ կարմիր բանակի կազմում, Քանաքեռով մտավ Երևան։ Ըստ 11-րդ բանակի Երևանյան խմբավորման 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի հրամանի՝ հայկական գնդի և հայկական նախկին զորամասերի հիման վրա ստեղծվեց Խորհրդային Հայաստանի կարմիր բանակ։ Դեկտեմբերի 5-ին Հայաստանի հեղկոմը Ավիս Նուրիջանյանին նշանակեց ռազմական գործերի ժող. կոմիսար, որը և պետք է անմիջականորեն զբաղվեր Խորհրդային Հայաստանի կարմիր բանակի կազմավորման հետ կապված հարցերով։ ՌԿԿ Կենտկոմի և Կովկասյան բյուրոյի որոշմամբ 1921 թվականի հունվարի 4-ին ԿԲՀ-ի հրամանատար է նշանակվում Միխայիլ Մոլկոչանովը, իսկ զինկոմ՝ Ի. Սվիրիդովը։ Սկզբնական շրջանում ԿԲՀ կազմում կար երեք հետևակ բրիգադ, յուրաքանչյուրում՝ երեք գունդ, գնդում՝ երեք գումարտակ, հեծյալ գունդ (երեք էսկադրոնից), հրետանային գունդ (երեք դիվիզիոն, ամեն դիվիզիոնում՝ 3 մարտկոց), հինգ առանձին մարտկոց, սակրավորների գումարտակ, ռադիոհեռագրական դիվիզիոն, մեկ օդանավ, 10 մարդատար, 20 բեռնատար ավտոմեքենա և երկու զրահագնացք («Ազատամարտ», «Մուսայելյան»)։ Հանդերձավորման, զինման և մատակարարման վիճակը վատ էր։ Հրամանատարությունը աշխատում էր 11-րդ բանակի օգնությամբ ավարտել վերակառուցումն ու ստեղծել իսկական մարտական զորք։ 1921 թվականի փետրվարի 16-ին, Փետրվարյան ապստամբության ժամանակ, ազգային-ազատագրական ուժերը գրավեցին Բաշ Գյառնին, Ախտան, Քանաքեռը, իսկ փետրվարի 18-ին՝ Երևանը։ Կարմիր բանակի զորամասերը կատաղի կռիվներից հետո նահանջում են Արտաշատ։ Փետրվարի 18-ից մինչև ապրիլի 4-ը մարտական գործողություններն ընթանում են փոփոխական հաջողություններով։ Սակավաթիվ և ցրված ուժերով (ընդամենը՝ 6883 մարդ, մարտական զորամասերում՝ 3992 մարդ, 382 ձի, 3145 հրացան, 83 գնդացիր և 14 հրանոթ), չունենալով զինամթերք և սննդի բավարար պաշար, ԿԲՀ մարտեր է մղում Դարալագյազում, Արտաշատի, Վեդիի, Ուլուխանլուի, Խոր Վիրապի, Աղբաշի, Չարբախի, Շենգավիթի, էջմիածնի շրջաններում։ Կտրված լինելով արտաքին աշխարհից՝ Միխայիլ Մոլկոչանովը ստիպված էր ոչ միայն պաշտպանվել, այլ նաև կազմակերպել հակահարձակում։ Նրան հաջողվում է ռադիոկապ հաստատել 11-րդ բանակի հետ, որի հրամանատարությունը օգնական ուժեր է ուղարկում շրջապատվածներին։ Ապրիլի 4-ին Քանաքեռի, Շենգավիթի և էջմիածնի կողմերից նրանք մտնում են Երևան։ Ապստամբ ուժերը ստիպված նահանջում են դեպի Զանգեզուր։ Խորհրդային իշխանության և 11-րդ կարմիր բանակի պահանջով 1921 թվականի ապրիլին թուրքական զորքերը Քյազիմ Կարաբեքիր փաշայի հրամանատարությամբ լքում են Ալեքսանդրապոլը։ Ամռանը պարտություն են կրում դաշնակցության վերջին զորախմբերը Զանգեզուրում, ավարտվում են քաղաքացիական կռիվները, կրճատվում է բանակը, այդ թվում՝ նաև ԿԲՀ։ Ըստ ՀԽՍՀ ռազմական գործերի ժողկոմ Ալեքսանդր Մյասնիկյանի հրամանի՝ 1921 թվականի նոյեմբեմբերի 20-ին ԿԲՀ վերակազմավորվում է մեկ հավաքական բրիգադի մեջ (19 հազար մարդ անձնակազմով), երկու հրաձգային և երկու հեծյալ գնդերով, մեկ առանձին հրետանային դիվիզիոնով, երկու թեթե և մեկ լեռնային մարտկոցներով, մեկ ինժեներական գումարտակով։ 1922 թվականի սեպտեմբեր 5-ին Կովկասյան կարմրադրոշ բանակի հրամանատար Ա. Եգորովի և ռազմահեղափոխական խորհրդի անդամ Սերգո Օրջոնիկիձեի հրամանով հայկական հավաքական բրիգադի հիմքի վրա կազմավորվում է հայկական հրաձգային դիվիզիա։ Վերջինս 1935 թվականին կոչվում է Կ. Վորոշիլովի անվան 76-րդ լեռնահրաձգային կարմրադրոշ հայկական դիվիզիա։

Հիմնական հոդված՝ Հայաստանի զինված ուժերի պատմություն

Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերը կազմավորվել են բավականին բարդ ժամանակաշրջանում, երբ աշխարհաքաղաքական դաշտում Խորհրդային Միությունը ապրում էր իր գոյության վերջին ամիսները՝ փլուզման շրջանը, իսկ տարածաշրջանում սկսվել էր միջէթնիկական, տարածքային պատերազմ հայերի և ադրբեջանցիների միջև։

1990 թ․-ի սեպտեմբերին կազմավորվեց Երևանի հատուկ գունդը, իսկ Արարատում, Գորիսում, Վարդենիսում, Իջևանում, Մեղրիում ձևավորվեցին հինգ վաշտեր։ 1991 թ.-ին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ ստեղծվեց Նախարարների խորհրդին առընթեր Պաշտպանության պետական կոմիտե։

ՀՀ զինված ուժերը կազմված են ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունից, հինգ բանակային կորպուսներից: Պաշտպանության նախարարությունը իր հերթին կազմված է վարչական ապարատից, հետախուզության, հրթիռային զորքերի և հրետանու, ավիացիայի, Զորքերի ծառայության և զինվորական ծառայության անվտանգության ապահովման, հակաօդային պաշտպանության զորքերի, ռազմավարական պլանավորման, մարտական պատրաստության, թիկունքի, կապի և ավտոմատ կառավարման համակարգերի, ինժեներական զորքերի, սպառազինության, ռադիացիոն, քիմիական, կենսաբանական պաշտպանության, կազմազորահավաքային, օպերատիվ, անձմնակազմի հետ տարվող աշխատանքների, ֆինանսական, կադրերի վարչություններից, ռադիոէլեկտրոնային պայքարի, ռազմական հաղորդակցությունների, ռազմատեղեկագրական, ութերորդ, ստանդարտացման և չափագիտական, ռազմանվագախմբային բաժիններից, Հայաստանի Հանրապետության զինվորական կոմիսարիատից և այլ ստորաբաժանումներից, որոնք կատարում են խնդիրների առաջադրման և պլանավորման, դրանց իրականացման, վերահսկողության գործառույթներ:

 

Տնային աշխատանք

Один юноша очень хотел научиться летать и жалел, что у него нет крыльев. Он с завистью смотрел на стремительных стрижей, носящихся под облаками, на величественных орлов, на крикливых чаек и сокрушался, что Бог не дал человеку этой способности.

Но однажды юноша услышал, что далеко на востоке, где солнце прячется за вершинами скалистых гор, есть город людей, умеющих летать. И он отправился в путь. Шел не один день и даже не один месяц и все же отыскал этот город, но был разочарован.

Юноша не увидел в городе людей с крыльями, не то что орла, но даже бабочки. Он с недоумением смотрел на проходивших мимо горожан – весело болтающих парня с девушкой, женщину с мужчиной, который нес на руках ребенка, стайку шумных подростков – и сердито думал о том, что его обманули.

Тут молодой человек увидел на скамейке старика со старухой. Они сидели, держась за руки, и с улыбкой смотрели на бегающих около курицы цыплят.

— Скажите, уважаемые, — вежливо обратился к ним юноша, — а почему говорят, что в вашем городе живут люди, умеющие летать?

— Правильно говорят. – Старик усмехнулся в густые усы и ласково посмотрел на свою жену. – Видишь вон ту башню? – Он указал на возвышающееся над городом древнее строение. – Когда-то давно с нее спрыгнула пара влюбленных, которые не хотели, чтобы их разлучили родители.

— Парень был бедный пастух, а девушка из богатого рода, и ее отец не дал согласие на брак,— добавила пожилая женщина и грустно покачала головой. – Такое тоже бывает.

— И что, они разбились? – поинтересовался юноша.
— Нет, — ответил старик и улыбнулся. – Они так сильно любили друг друга, что обрели способность летать. И сейчас в этом городе живут их потомки.

— Красивая сказка… — молодой человек недоверчиво хмыкнул. – Но как можно летать без крыльев?
— Как? – Старик весело расхохотался, подмигнул своей жене и уже серьезно посмотрел на юношу. – Вон, ходит курица. У нее есть крылья, и какой от них толк? А человек рожден, чтобы летать, но для этого не нужны крылья. Ты это поймешь, когда по-настоящему полюбишь.

— Եվ ինչ, նրանք կոտրվեցին: — հետաքրքրվեցի պատանուն։
— Ոչ, — պատասխանեց ծերունին և ժպտաց: — Նրանք այնքան էին սիրում միմյանց, որ կարողանում էին թռչել։ Եվ հիմա այդ քաղաքում ապրում են նրանց ժառանգները։

— Գեղեցիկ հեքիաթ… — երիտասարդը թերահավատ մռայլվեց:

— Բայց ինչպես կարելի է թռչել առանց թեւերի:
— Ինչպես: — Ծերունին ուրախ էր գոռգոռում, աչքով տալիս իր կնոջը և արդեն լրջորեն նայում երիտասարդին ։ — Հավ է գնում: Նա թևեր ունի, և դրանցից որն է պատճառը: Եվ մարդը ծնվել է թռչել, բայց դրա համար թեւեր պետք չեն: Դու դա կհասկանաս, երբ իսկապես սիրես։

 

Один человек, измученный бесконечными неудачами, поклялся, что, если несчастья оставят его, он продаст свой дом и раздаст все деньги, которые получит за него, нищим. Через некоторое время судьба стала милостивой к нему, и он вспомнил о своей клятве. Но ему не хотелось терять так много денег, и тогда он придумал выход из положения. Он объявил, что продаёт свой дом, но с кошкой в придачу. За дом он просил одну серебряную монету, а за кошку — десять тысяч. Вскоре пришёл покупатель и купил дом и кошку. Одну монету, полученную за дом, человек отдал беднякам, а десять тысяч, вырученные за кошку, оставил себе. Многие люди мыслят так же, как этот человек. Они решают следовать какому-нибудь учению, но свою связь с ним истолковывают так, как им выгодно.

Անսահման անհաջողություններով տանջված մի մարդ երդվեց, որ եթե դժբախտությունները թողնեն նրան, նա կվաճառի իր տունը և կբաժանի բոլոր այն գումարները, որոնք կստանա նրա համար՝ աղքատներին։ Որոշ ժամանակ անց ճակատագիրը ողորմած դարձավ նրա հանդեպ, և նա հիշեց իր երդումը ։ Բայց նա չէր ուզում կորցնել այդքան շատ գումար, և այդ ժամանակ նա հանդես է եկել իրավիճակից դուրս գալու համար։ Նա հայտարարել է, որ վաճառում է իր տունը, բայց մի կատու, ի լրումն. Տան համար նա խնդրել է մեկ արծաթե մետաղադրամ, իսկ կատվի համար ‘ տասը հազար: Շուտով եկավ գնորդը և գնել մի տուն և կատու. Մեկ մետաղադրամ, որը ստացվել է տան համար, մարդը տվել է աղքատներին, իսկ 10 հազարը, որը ստացել է կատվի համար, թողել է իրեն: Շատ մարդիկ կարծում են, ճիշտ այնպես, ինչպես այս մարդը. Նրանք որոշում են հետևել ինչ-որ վարդապետության, բայց իրենց կապը նրա հետ մեկնաբանվում է այնպես, ինչպես ձեռնտու է նրանց։

Նախագծային աշխատանք

Каждый из нас с самого детства помнит мамины сказки и притчи, которые содержали в себе мораль и огромную мудрость. Становясь взрослым, мы не перестаем удивляться интересным, коротким историям, которые несут в себе много позитива, добра и глубокого смысла.

Притчи — это уникальный подарок нам от предков, для того, чтобы мы могли учиться и познавать жизнь на подобных примерах. Секрет действенности притч еще и в том, что она ненавязчиво, метафорическим языком открывает нам глаза на самые важные истины этого мира.

Для тех, кто любит читать истории с моралью из современной жизни, мы поместили здесь также притчи, которые были написаны совсем недавно, но по содержанию глубины и смысла не уступают сказаниям предыдущих веков.

Как здорово, что у нас с вами есть возможность передавать опыт нашим детям в интересной и увлекательной форме — по средством притч. Ведь такие рассказы также очень нравятся и маленьким слушателям. 

Մեզանից յուրաքանչյուրը մանկությունից հիշում է մորս հեքիաթներն ու առակները, որոնք իրենց մեջ բարոյականություն ու մեծ իմաստություն էին պարունակում։ Դառնալով մեծահասակ, մենք չենք դադարում զարմանալ հետաքրքիր, կարճ պատմություններից, որոնք իրենց մեջ կրում են շատ դրական, բարություն և խորը իմաստ:

Առակները յուրահատուկ նվեր են մեզ նախնիներից, որպեսզի մենք կարողանանք սովորել և ճանաչել կյանքը նման օրինակներով։ Առակների արդյունավետության գաղտնիքը նաև նրանում է, որ այն աննկատ, փոխաբերական լեզվով է բացում մեր աչքերը աշխարհի ամենակարևոր ճշմարտությունների վրա։

Նրանց համար, ովքեր սիրում են ժամանակակից կյանքի բարոյականության հետ պատմություններ կարդալ, Մենք այստեղ ենք դրել նաեւ առակներ, որոնք գրվել են բոլորովին վերջերս, բայց խորությամբ և իմաստով չեն զիջում նախորդ դարերի հեքիաթներին:

Որքան մեծ է, որ մենք ձեզ հետ հնարավորություն ունենք մեր երեխաների փորձը փոխանցել հետաքրքիր և հետաքրքիր ձեւով’ առակների միջոցով: Չէ որ նման պատմությունները նույնպես շատ են դուր գալիս փոքր ունկնդիրներին։

Один человек, измученный бесконечными неудачами, поклялся, что, если несчастья оставят его, он продаст свой дом и раздаст все деньги, которые получит за него, нищим. Через некоторое время судьба стала милостивой к нему, и он вспомнил о своей клятве. Но ему не хотелось терять так много денег, и тогда он придумал выход из положения. Он объявил, что продаёт свой дом, но с кошкой в придачу. За дом он просил одну серебряную монету, а за кошку — десять тысяч. Вскоре пришёл покупатель и купил дом и кошку. Одну монету, полученную за дом, человек отдал беднякам, а десять тысяч, вырученные за кошку, оставил себе. Многие люди мыслят так же, как этот человек. Они решают следовать какому-нибудь учению, но свою связь с ним истолковывают так, как им выгодно.

Անսահման անհաջողություններով տանջված մի մարդ երդվեց, որ եթե դժբախտությունները թողնեն նրան, նա կվաճառի իր տունը և կբաժանի բոլոր այն գումարները, որոնք կստանա նրա համար՝  աղքատներին։ Որոշ ժամանակ անց ճակատագիրը ողորմած դարձավ նրա հանդեպ, և նա հիշեց իր երդումը։ Բայց նա չէր ուզում կորցնել այդքան շատ գումար, և այդ ժամանակ նա հանդես է եկել իրավիճակից դուրս գալու համար։ Նա հայտարարել է, որ վաճառում է իր տունը, բայց մի կատու, ի լրումն. Տան համար նա խնդրել է մեկ արծաթե մետաղադրամ, իսկ կատվի համար’ տասը հազար: Շուտով եկավ գնորդը և գնել մի տուն եւ կատու. Մեկ մետաղադրամ, որը ստացվել է տան համար, մարդը տվել է աղքատներին, իսկ 10 հազարը, որը ստացել է կատվի համար, թողել է իրեն: Շատ մարդիկ կարծում են, ճիշտ այնպես, ինչպես այս մարդը. Նրանք որոշում են հետևել ինչ-որ վարդապետության, բայց իրենց կապը նրա հետ մեկնաբանվում է այնպես, ինչպես ձեռնտու է նրանց։

Տնային աշխատանք

1. Ընդգծված պատճառական բայաձևերը փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

Հասկանալ տվեց-ստիպեց,որ ինքն այլևս չի հավատում նրա խոսքին:
Հրեշին միայն իր հաստատակամությամբ ու համառությամբ հեռանալ տվեց-ստիպեց այդ կողմերից:
Իմանալ տվեց — հայտարարեց, որ շուտով գալու է:
Զգացրեց — հասկացրեց,որ այլևս չի ուզում խոսել:
Վտանգի մասին բոլորին զգուշացրեց — պատմեց,որ քաղաքից հեռու չգնան:

2. Սխալկազմած-սխալ կազմած պատճառական ձևերը դո՛ւրս  գրիր և ուղղի՛ր:

Վախեցնել տալ — վախեցնել, խոսել տալ, բարկանալ տալ — բարկացնել, համոզեցնել — համոզել, ապրեցնել տալ, ներեցնել — ներել, փրկեցնել — փրկել, նախանձել տալ — նախաձեցնել, թվացնել, փայլեցնել, բանեցնել տալ — բանալ, հայտարարել տալ — հայտարարել, անել տալ, ցավեցնել տալ — ցավեցնել, ափսոսել տալ — ափսոսել, սիրել տալ — սիրել, մտածեցնել — մտածել տալ, ճանաչեցնել — ճանաչել տալ, պայթեցնել տալ — պայթեցնել, խնդրել տալ — խնդրել:

3. Սխալ կազմած պատճառական ձևերը գտի`ր և ուղղի՛ր:

Առավոտից իրիկուն, հետո էլ նորից միրչև առավոտ աշխատեցնել է տալիս — աշխատեցնել, մինչև որմշակն էլ չի դիմանում: Զգացնել տվեց — զգացրեց, որ ինքը բնավ էլ համաձայն չէ մեր որոշմանը:
Մեզ այսքան սպասեցնել տվեց, ինքն իր համար ման է գալիս:
— Հասկացնել կտամ — կհասկացնեմ, թե ես ով եմ,- զայրացած գոռգոռում էր նա:
Երբ բոլոր ընդդիմախոսներին լռել տվեց — լռեցրեց ու համոզեց, սկսեց ուրիշ բանի մասին խոսել:

Կարդա՛

Բայի եղանակները ցույց են տալիս խոսողի վերաբերմունքը գործողության կատարման նկատմամբ: Խոսողի  գործողությունը կարող է ներկայացնել, իբրև ցանկալի, անհրաժեշտ ,պայմանով կատարելի և այլն:  Հայերենում բայն ունի հինգ եղանակ՝սահմանական, ըղձական, ենթադրական,հարկադրական և հրամայական: