Գործնական քերականություն

 

1. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերն ու կետադրի՛ր։

Իտալիայի Ջենովա քաղաքի արվարձաններից մեկում խաղում էին մի խումբ ցնցոտիավոր մանուկներ։ Նրանց մեջ առանձնանում էր գանգուր մազերով իննամյա մի ՝տղա դուրս ցցված ծնոտով, երկար քթով, կեռ հոնքերով։ Ոտքերը ծուռ էին, թևերն ու ձեռքերի մատները անբնական երկար։ Դեմքը չափազանց տգեղ էր բայց, աչքերն ապշեցնում էին իրենց փայլով։ Ինչ-որ, տարօրինակ բան կար տղայի մեջ որով առանձնանում էր խաղընկերներից։ Նա աղքատ երաժիշտ Անտոնիո Պագանինիի որդին՝ Նիկոլո Պագանինին էր։ Դաժան մարդ էր Անտոնիոն, ով յուրաքանչյուր սխալի համար ձաղկում էր որդուն ու ստիպում որ նվագը հասցնի կատարելության։

-Ես քեզ կստիպեմ նվագել ՛անիծյալ կապիկ,- գոռում էր նա,- դու ծախված ես սատանային և դժոխքի բաժին ես։

Հետագայում Նիկոլոն երախտագիտությամբ է հիշում հոր անողոք հետևողականությունը, որն էլ իրեն դարձրեց աշխարհահռչակ ջութակահար և երգահան։

2. Առանձին խմբերով գրի՛ր կրկնադիր և զուգադիր հետևյալ շաղկապները․

թե՛․․․թե՛,  եթե․․․ուրեմն, ոչ թե․․․այլ,  քանի որ․․․ուստի, և՛․․․և՛,  կա՛մ․․․կամ,  ոչ միայն․․․այլև,  է՛լ․․․է՛լ,  ո՛չ․․․ո՛չ,  եթե․․․ապա,   չնայած․․․սակայն,  թեև․․․այնուամեայնիվ։

կրկնադիր-թե՛․․․թե՛,և՛․․․և՛,կա՛մ․․․կամ, է՛լ․․․է՛լ,ո՛չ․․․ո՛չ,

զուգադիր-եթե․․․ուրեմն,ոչ թե․․․այլ,քանի որ․․․ուստի,ոչ միայն․․․այլև,եթե․․․ապա, չնայած․․․սակայն,թեև․․․այնուամեայնիվ։

3. Առանձնացրո՛ւ և ընդգծի՛ր դերանվանական սխալ գործածության ձևերը, դիմացը գրի՛ր ճիշտը

Ինձ մոտ, իրեն հետ-իր հետ  քեզ համար, քո մոտ-քեզ մոտ իր համար, քո չափ, մեզ չափ-մեր չափ ոչ ոքու-ոչ ոքի մեզնից, ամեն մեկու-ամեն մեկի ոմանք, որևիցե մեկը, բանն ինչումն է։

4. Առանձին խմբերով գրի՛ր զգացական, կոչական և նմանաձայնական հետևյալ ձայնարկությունները․

թը՛շշ,  քը՛շ, բը՜զզ, ճը՜ռռ, փի՛շտ, տո՛,  չրը՛խկ,  վա՜խ, խը՛շշ,  չո՛շ, ա՜խ,  քը՛շ, օ՜ֆ, վո՜ւյ, ջո՛ւ-ջո՛ւ,  հա՛ֆ-հա՛ֆ, ծուղրուղո՜ւ, ջա՜ն, ծո՛, միաո՜ւ, արա՛։

զգացական-վա՜խ,ա՜խ,օ՜ֆ,վո՜ւյ,ջա՜ն,արա՛։

կոչական-ճը՜ռռ,փի՛շտ,տո՛,վջո՛ւ-ջո՛ւ,

նմանաձայնական-թը՛շշ,քը՛շ,չրը՛խկ,խը՛շշ,չո՛շ,քը՛շ,հա՛ֆ-հա՛ծուղրուղո՜ւ,միաո՜ւ,

Գործնական քերականություն

2.Ընդգծի՛ր ձայնարկությունները (առոգանության նշանները դրված չեն) և խմբավորի՛ր ըստ տեսակների։

Վայ, խշշալ, ձայն տալ, ծուղրուղու~, հեյ, հարայ կանչել, ճռռոց, օ~ֆ, քչքչոց, ծի~վ-ծի~վ, բզզոց, ա~խ, վա~շ-վի~շ, ճռվողյուն, ուխա~յ, թրը`խկ, շրխկոց։

3.Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

1. Քաղաքապետարանը վերջերս մի որոշում է ընդունել, (ըստ որում, ըստ որի) ՝ բոլոր բնակարաններում պետք է ջրչափներ տեղադրվեն։
2. Տեսնում ես՝ մենք մի մեքենայում չենք տեղավորվում, երեխան թող գա (քո, քեզ) հետ։
3. (Հանձին, հանձինս) պարոն Կարապեյանի՝ մեր դպրոցն ունի բանիմաց, կրթական գործը լավ պատկերացնող , բարձր նկարագրի տեր տնօրեն։
4. Համալսարանի ուսանողներ հարգում են նրան՝ որպես լավագույն ( դասախոս, դասախոսի)։
5. Ի տարբերություն խաղի մյուս (մասնակիցների, մասնակիցներից)՝ դարպասապահը աչքի ընկավ իր գեղեցիկ խաղով։

4.Փակագծերում տրված տարբերակներից մեկը ընտրի՛ր և ընդգծի՛ր։

1. Այսօր հայոց պատմական Արցախ աշխահը մեծ մասով ազատագրվել է ադրբեջանական գերիշխանությունից (ի շնորհիվ, շնորհիվ) հայ անձնուրաց ազատամարտիկների։
2. Վիրավոր ըկերոջ կյանքը փրկելու համար, (փոխանակ, փոխարեն) շտապ օգնություն կանչելու, վազել էր հոր հետևից։
3. Ի՞նչ կար այդ անհունի մեջ, այդ արծաթազօծ լույսի (ներքո, ներքև)։
4. Փաստաբանը շատ կարճ ժամանակում հասցրեց հանգամանորեն ծանոթանալ (փաստերին, փաստերի հետ)։
5. Այդ (հարցի վրա, հարցին) ուզում եմ անդրադառնալ մի քանի առումներով։

 

.

Գործնական քերակ անություն

Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և կետադրի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Երբ Փարիզում էի, մի քանի ընկերներից ամանորը շքեղ ռեստորաններից մեկում միասին դիմավորելու հրավեր ստացա։ Ռեստորանի ընդարձակ դահլիճը փոքր առ փոքր լցվեց հասարակությամբ։ Պճնասեր կանայք հագնված ամենավերջին նորաձևությամբ, պչրանքով սեթևեթում էին ու մանրիկ ծիծաղում։ Նրանց ականջօղերի և մանյակների ապարանջանների ու մատանիների սուտակներն ու ադամանդները բյուրավոր աստղերի պես փայլփլում էին լույսով։

Դահլիճը լուսավորված էր ինը — տասը հսկա ջահերով որոնք՝ աստղաբույլերի նման շողշողում էին վերևից։ Որոտընդոստ երաժշտությունը թնդաց և տեղ-տեղ սկսեցին պարել զույգերը։ Յուրաքանչյուր սեղանից ճառագայթում էին հնչեն ծիծաղ, քրքիջ ու զվարճ ձայներ։ Մարդկանց աչքերում ժպիտ կար ու գոհունակություն։ Կարծես այս մարդիկ երբևիցէ վիշտ չէին տեսել որևէ տխուր ժամ չէին ունեցել իսկ  հիմա հավաքվել էին այստեղ նույն հավատով ընդունելու եկող տարին։ Սպասավորները զայրույթով դուրս էին քշում սովալլուկ մանուկներին, որ ներս էին խցկվել և կցկվել դռան մոտ։

Զարհուրելի բան է աշխարհը, – ասաց ընկերներիցս մեկը, քանի դեռ աղքատ կա շուրջդ երջանիկ չես կարող լինել։

Առաջադրանքներ

Դո՛ւրս գրի՛ր՝

Գոյականները-մանուկներ, ռեստորան, ընկերներ, աղքատ, աշխարհ, տարի, դուռ, սպասավորներ, մարդիկ, սեղան, հրավեր, ձայներ, ծիծաղ, քրքիջ, աչքեր

Ածականները- շքեղ, եկող, զարհուրելի, երջանիկ, զայրույթով, հսկա, տխուր

Բայերը- խցկվել, քշում, թնդաց, դիմավորելու, ստացա

 

Գրի՛ր հետևյալ բայերի դեմքի, թվի, ժամանակի, խոնարհման քերականական կարգերը։

ճառագայթում էին-

խաղացինք-

կսովորես-

կարդում եք-

Գործնական քերականություն

1. Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և կետադրի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Դեռ ավտոբուս չնստած հիշեցի, որ Գեղարդի ճանապարհին՝ Ողջաբերդի մոտ է Չարենցի կամարը։ Երբ այդ մասին հարցրի վարորդին, նրա վառվռուն աչքերը փայլեցին ու նա զարմացավ որ Չարենցին գիտեմ։ Ասացի որ Ուկրաինայում վաղուց հայտնի են նրա բանաստեղծությունները։

Երբ ավտոբուսը կանգնեց որքաքարե սանդուղքներով բլուրն ի վեր լռելյայն, բարձրացանք դեպի քարե վարդագույն կամարը և մեր աչքերի առջև բացվեց մի վեհաշուք անշեցուցիչ տեսարան աստվածաշնչյան լեռը, ձյունաճերմակ Արարատը հպարտորեն վեր էր խոյացել արևով ասկեորված գագաթը։ Թափանցիկ մշուշի մեջ փռվել էր Արարատյան դաշտը որտեղ առաջին մարդիկ տնկել են խաղողի որդը և վաղնջական ժամանակներից հողին սերմ հանձնել։

2. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը, ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ց։

• հանդիպակաց, մտացածին, մածուցիկ, խուրձ
• արցունք, դերձակ, այտուցվել, հունցել
• լվացք, պախուրց,  խորհրդակծել,  քաղցր
• հինավուրց, ուրց, տրցակ, ճրագալույց

3. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը` կետերի փոխարեն գրելով ո կամ օ:

Այսօր, պարզորոշ, օրեցօր, տարորշել, կեսօր, հանապազօրյա, ամանօր, հրանոթ, փորձանոթ, անօթևան, անոթի, հնոտի, սնոտի, տոթ, տնօրեն, քնքշօրեն, քնքշօրոր, նրբօրեն, փոխգնություն, չօգտագրծել, գանգոսկր, հնաոճ, ոսկեօղ, ընդօրինակել, —օտանավոր, զորուգիշեր, գիշերուզոր, վատօրակ, արծաթազօծ, լացուկոծ, անողնաշար, տարօրինակ, քեռորդի, հակաօդային, հակաօրինական, նմանօրինակ, նորօրյա, սառնորակ, տասնօրյակ, հատորյակ, հնգօրյակ, երկվորյակ, ապորինի, նախօրե, արջաորս, սևորակ, շորորալ, եռօրյա, ակնաջօղ:

4. Բառերը գրի՛ր գծիկով, միասին կամ անջատ։

• Բարձրաշխարհիկ(աշխարհիկ), քանի որ(որ), բողոք-դիմում(դիմում),  բաց  անել(անել), գլխիվայր (ի)
• Գառան  դմակ(դմակ),  գիշեր-ցերեկ (ցերեկ),  գլխիկոր(ի) ,  գոռում -գոչյուն(գոչյուն)
• Ծովից)Ծովից ծով, (բարդ)բարդ-բարդ, (առ) առհավետ, մեղրամիս (ամիս), արյուն-արցունք (արցունք)
  • Բարակ-մարակ(մարակ), (ոտքից) ոտքից գլուէխ, հույս (ապավեն), ութոտնուկ(ոտնուկ)
• Պարզ ու հստակ(ու) , ութսունինը (ինը), խեթ-խեթ(խեթ), բրոնզի դար(դար), գոռալ-գոռգոռալ (գոռգոռալ)
• Հոգով մարմնով (մարմնով), ազգուրաց (ուրաց), (բերնե) բերնեբերան, այստեղ-այնտեղ (այնտեղ), (անց) անց կենալ
• Գազօջախ (օջախ), ծայրը ծայրին (ծայրին) հասցնել, գնալ գալ (գալ), գլուխկոնծի  (կոնծի), գիշերերգ (երգ)
•  Դանդաղ ընթաց (ընթաց),  դափնե  տերև(տերև),  դեղ-դարման (դարման),  դեռևս (ևս)
• Դառնաղի (աղի),  դեմ անել (անել) , դեսից-դենից (դենից), հազար երեք հարյուր(երեք հարյուր),  դժվար թե  (թե):

5. Ընդգծի՛ր գործողություն նշանակող երեք բառ։

• տնտես , բանտես, վերահաս, պսպղաս, խաղող, քաղող
• զրկես, կրկես, հապալաս, ծլվլաս, նշաձող, գրես
• առերես, ավերես, ճպճպաս, դարպաս, շենշող, ճնշող